پاپایا از جمله درختان مثمر و از گیاهان گلدار به شمار می رود که با نام خربزه درختی نیز شناخته می شود چرا که میوه آن در سایز درشت همچون خربزه رشد می کند، گیاهی چندساله است که تا 20 سال عمر می کند که البته عمر اقتصادی آن بیش از 3 سال است که ارتفاع آن به 10 متر می رسد و از طریق بذر به راحتی تکثیر می شود. برای رشد به نور خورشید، دمای مناسب و آبیاری منظم نیاز دارد. گیاهی دو لپه ای است که برای کاشت در مناطق گرمسیری بهترین گزینه به شمار می رود. میوه این گیاه خواص بسیاری دارد که از آن استفاده های مختلفی می کنند، ما در این مقاله به مراحل مختلف کاشت تا برداشت درخت پاپایا خواهیم پرداخت پس در ادامه مطلب در پوپونیک ما را همراهی کنید.
مشخصات گیاهی درخت پاپایا:
پاپایا به صورت درختچه ای کوتاه بیشتر در مناطق گرمسیری رشد می کند و گیاهی دو لپه ای است که دارای تنه ای با چوب نرم است که عمر اقتصادی و باروری آن بین 3 تا 4 سال است ولی بیش از 2 سال عمر می کند. میوه این گیاه در سایز درشت با طول 15 تا 50 و قطر 10 تا 30 سانتیمتر رشد می کند، همچون خربزه در طول ساقه گیاه ظاهر می شود که قسمت گوشتی آن به رنگ نارنجی است که پوست آن در ابتدای رشد به رنگ سبز است که به هنگام رسیدن به رنگ نارنجی تغییر می کند، همچون خربزه مرکز قسمت گوشتی این گیاه تو خالی است که در آن تعدادی زیادی دانه گرد به رنگ سیاه قرار دارد. میوه این گیاه از نظر ظاهری بیشترین شباهت را به کدو حلوایی دارد که دارای پوست به نسبت سفت و سختی است. ساقه ای اسفنجی و توخالی به رنگ قهوه ای یا خاکستری دارد. این درخت از نظر جنسیت به سه دسته نر، ماده و دو جنسی تقسیم می شود که جنسیت درخت تحت تأثیر شرایط اقلیمی و آب و هوایی به خصوص دما و خشکی قرار دارد.
مشخصات گیاهی کامل درخت پاپایا
توجه داشته باشید که در تنه و میوه نارس این گیاه ماده ای به نام پاپائین وجود دارد که خواص دارویی و درمانی زیادی دارد. جالب است بدانید که نخستین بار درخت پاپایا در استان یزد مورد کشت قرار گرفت و پس از آن با توجه به رشد آسان و بازار پسند بودن در بیشتر مناطق مورد را کشت قرار گرفت که در اصل این گیاه بومی مناطقی از آمریکاست. در تمام طول فصل اگر هوای گرم باشد میوه می دهد که میوه آن دارای طعم شیرینی همچون خربزه است که تراز تجاری بالایی دارد.
از رشد آسان و سریعی برخوردار است طوریکه پس از آنکه ارتفاع آن به یک متر رسید شروع به گلدهی می کند که گل های نر آن دارای ساقه های بلندتری هستند که چندین شکوفه در سایز کوچک دارند و این در حالی است که درختان ماده این گیاه دارای شکوفه هایی به صورت منفرد هستند که در سایز بزرگ ظاهر می شوند که برای گرده افشانی از هر ده تا دوازده درخت ماده باید یکی نر باشد تا گرده افشانی گیاه به درستی و با اطمینان انجام شود، به دلیل رشد سریعی که دارد در همان سال و پس از گذشت ده تا یازده ماه میوه می دهد که می توانید میوه آن را برداشت و مورد استفاده قرار دهید که بیشترین میوه این گیاه بر روی تنه گیاه در قسمت پایینی گیاه ظاهر می شود که برگهای سبز رنگی دارد. میوه این گیاه به دلیل داشتن ماده ای به نام لاتکس برای بدن مضر است. میوه این گیاه به دلیل قیمت بالایی که دارد فقط در مناطق و محل های خاصی به فروش می رسد و اینگونه نیست که شما بتوانید میوه این گیاه را به راحتی در میادین تره و بار یا بازار تهیه کنید. این درخت بیشترین شباهت را به درخت نخل دارد
انواع درخت پاپایا:
درخت پاپایا دارای ارقام و واریته های مختلفی است که از جمله مهمترین آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود که عبارت اند از:
درخت پاپایا واشنگتن:
درخت پاپایا واشنگتن میوه کروی و تا حدودی تخم مرغی شکلی در سایز متوسط تولید می کند که وزن آن به حدود یک کیلوگرم و گاها بیشتر نیز می رسد که دارای طعم دلچسب و شیرینی است و برای کاشت در بیشتر مناطق مناسب است که اندام قوی دارد و به صورت دو پاپایا رشد می کند که میوه آن خواص بسیاری دارد.
درخت پاپایا هانی:
درخت پاپایا هانی گیاهی چندساله است که باردهی بالایی دارد که تعداد دانه کمتری نسبت به سایر واریته ها دارد و در بیشتر مناطق رشد می کند و از رشد آسان و در عین حال سریعی برخوردار است که برای رشد به نور کامل خورشید نیاز دارد.
درخت پاپایا ردلیدی پا کوتاه:
درخت پاپایا ردلیدی از واریته های پاکوتاه به شمار می رود که برای کاشت در گلدان مناسب است که می توانید آن را در بالکن و محیط آپارتمان نگهداری کنید. زمانی که ارتفاع گیاه به حدود یک متر رسید شروع به باردهی می کند و میوه های خوشمزه ای را تولید می کند که از رشد آسان و در عین حال سریعی برخوردار است.
پاپایا بنگلادشی:
پاپایا بنگلادشی دارای طعم شیرینی است که از باردهی بالایی برخوردار است و میوه آن دارای طعم دلچسبی است که خواص بسیاری دارد و از جمله واریته های معروف به شمار می رود و همانطور که از نامش پیداست این واریته بومی مناطقی از بنگلادش است که امروزه در بیشتر مناطق رشد می کند.
پاپایا وای مانالو:
پاپایا وای مانالو یکی از واریته های معرفی شده هاوایی است که میوه های با کیفیتی در سایز کوچک تولید می کند که بسیار شیرین است و خواص بسیاری دارد که برای کاشت در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری مناسب است و از رشد آسان و سریعی برخوردار است که ظاهری گلابی شکل دارد.
پاپایا کو وان:
پاپایا کو وان ظاهری تخم مرغی شکل و کشیده همچون خربزه به رنگ زرد طلایی دارد که قسمت گوشتی آن به رنگ نارنجی است که عمر اقتصادی آن به بیش از سه سال می رسد که برای رشد به نور کامل خورشید نیاز دارد و از رشد بی دردسری برخوردار است.
پاپایا کو تو:
پاپایا کو تو یکی دیگر از واریته های خربزه درختی است که در برخی مناطق آن را کشت می کنند که میوه با ارزشی را تولید می کند که از تراز تجاری بالایی برخوردار است؛ میوه آن ظاهری بیضی شکل دارد که در عین آبدار بودن بسیار خوشمزه است که خواص دارویی و درمانی زیادی دارد.
پاپایا کو فایف:
پاپایا کو فایف یکی دیگر از واریته های درخت پاپایا است که از رشد سریعی برخوردار است و در بیشتر مناطق رشد می کند.
پاپایا هیبرید:
پاپایا هیبرید درختی چند پایه است که میوه آن طعم شیرینی دارد که وزن آن به حدود 1 تا 2 کیلوگرم می رسد که در سایز درشت رشد می کند، از خاصیت انبارداری بالایی برخوردار است و برای کاشت در بیشتر مناطق مناسب است.
پاپایا پوسا دوارف
پاپایا پوسا دوارف رقمی پاکوتاه به شمار می رود که برای کاشت در گلدان و گلخانه مناسب است که به صورت دو پایه رشد می کند که ارتفاع میوه آن به حدود 30 تا 35 سانتیمتر می رسد و میوه تخم مرغی شکل متوسطی را تولید می کند.
میوه نارس
روشهای تکثیر درخت پاپایا:
پاپایا از طریق بذر، پیوند و همچنین قلمه تکثیر می شود.
کشت بذری درخت پاپایا:
درخت پاپایا به راحتی از طریق بذر تکثیر می شود به همین دلیل بسیاری از کشاورزان این گیاه را از طریق بذر تکثیر می کنند که عملکرد بهتر گیاه را به دنبال دارد. در کشت بذری ابتدا بستر مورد کشت را برای کشت بذر آماده کنید و سپس سوراخی در عمق مناسب ایجاد و در هر سوراخ دو عدد بذر قرار دهید و سپس روی بذر را با لایه نازکی از کمپوست بپوشانید و مقداری به آن مالچ اضافه کنید و در نهایت گیاه را آبیاری کنید که پس از گذشت حدوداً دو تا سه هفته بذر گیاه شروع به جوانه زنی می کند و سر از خاک بیرون می آورد؛ زمانی که گیاه رشد کرد و بزرگ شد گیاه های ضعیف را حذف کنید و توجه داشته باشید که پاپایا دارای گیاهان نر و ماده است و گیاهانی که میوه ای از خود ندارند نر هستند.
کشت قلمه درخت پاپایا:
کشت غیرجنسی این گیاه زیاد مرسوم نیست ولی اگر چنانچه قصد تکثیر این گیاه از طریق غیرجنسی و قلمه را دارید ابتدا قلمه را از ساقه برگدار گیاه تهیه کنید، که برای این منظور شاخه های انتهایی برگدار بزرگ که معمولا بعد از فصل زمستان توسعه پیدا می کنند مناسب هستند. پس از تهیه قلمه می توانید برای تسریع در ریشه زایی از هورمون ریشه زایی استفاده کنید و پس از آن قلمه را در عمق مناسبی از خاک مورد کشت بکارید و در نهایت گیاه را آبیاری کنید که پس از گذشت مدتی قلمه ریشه دار می شود و شروع به رشد می کند.
پیوند زدن درخت پاپایا:
پیوند زدن روش دیگر ازدیاد خربزه درختی به شمار می رود که بیشتر کشاورزان از این روش برای تکثیر درخت استفاده می کنند که در این روش برای حصول نتیجه از روش پیوند شاخه شکافی و جوانه وصله ای به صورت t استفاده می کنند که نتیجه بهتری دارد.
انواع درخت پاپایا
هرس درخت پاپایا:
درخت پاپایا نیاز به هرس آنچنانی ندارد که به هنگام هرس شما صرفاً باید شاخه های خشک شده، بیمار و اضافه را از درخت قطع کنید تا درخت بتواند به درستی رشد و محصول بدهد.
شرایط محیطی رشد درخت پاپایا:
درخت پاپایا نیاز به شرایط مطلوب برای رشد و باردهی بیشتر دارد.
ارتفاع:
ارتفاع این گیاه بسته به واریته های مختلف متغیر و بین 2 تا 10 متر تخمین زده شده است.
نور:
گیاهی آفتاب دوست به شمار می رود که برای رشد به نور کامل خورشید نیاز دارد بنابراین آب و هوای مناطق گرم برای رشد این گیاه ضروری است چرا که روزانه به 8 تا 9 ساعت نور خورشید نیاز دارد.
دما:
دمای مناسب برای رشد این گیاه بین 23 تا 32 درجه سانتی گراد است.
خاک:
برای رشد خاکهای شنی و لومی با پی اچ 6.5 تا 7 را می پسندد که خاک مورد کشت علاوه بر حاصلخیز بودن باید از زهکشی مناسبی نیز برخوردار باشد.
آبیاری:
پاپایا برای رشد به آبیاری زیادی نیاز دارد که البته زیاده روی در آبیاری به خصوص در مناطق سرد سبب پوسیدگی ریشه و در نتیجه به از بین رفتن درخت منجر می شود.
فاصله کاشت:
فاصله کاشت بین نهال و درخت 3 متر و فاصله بین ردیف 3 تا 4 متر است.
روشهای تکثیر درخت پاپایا
کود مناسب درخت پاپایا:
پاپایا برای رشد و نمو نیاز به کوددهی و مواد غذایی دارد که در این میان باید گفت که مواد غذایی مورد علاقه این گیاه نیتروژن است برای این منظور استفاده از کود مرغ بهترین گزینه به شمار می رود که البته شما می توانید از کود پوسیده دامی و سایر کودها نیز استفاده کنید که استفاده از کمپوست نیز رشد بهتر گیاه را به دنبال دارد بنابراین استفاده از کود علاوه بر افزایش باردهی کیفیت خوب محصول را نیز برای شما به ارمغان می آورد. توجه داشته باشید که درخت پاپایا برای رشد به ازای هر درخت به 250 گرم کود نیتروژنه، 250 گرم سوپر فسفات و 500 گرم پتاسیم در سال نیاز دارد که میزان کود دهی حیوانی این گیاه هر 6 ماه یکبار به میزان 7 تا 10 کیلوگرم تخمین زده شده است.
توجه داشته باشید که زمان کود دهی گیاه بیشتر در زمان کشت صورت می گیرد که در زمان گلدهی گیاه به کود زیادی نیاز دارد مگر در شرایطی که بارندگی زیاد سبب شسته شدن عناصر آلی خاک گردد که در این صورت بهتر است از کودهای آلی استفاده کنید.
آفات و بیماری های درخت پاپایا:
از آفات و بیماری های رایج خربزه درختی می توان به موارد زیر اشاره نمود.
نماتدها:
نماتدها از آفات رایج درخت پاپایا به شمار می رود که تغییر رنگ، پژمردگی و همچنین ریشه های گالی شکل را به دنبال دارد که خسارات جدی را به محصول درخت وارد می کند که برای کنترل این بیماری می توانید از کود آلی نیم کیک و سایر سموم شیمیایی استفاده کنید.
پوسیدگی طوقه:
پوسیدگی طوقه لکه های آب سوخته ای را بر روی ساقه به وجود می آورد که به راحتی قابل مشاهده است که در طول مدت زمان بزرگتر می شود و کل اطراف ساقه گیاه را در بر می گیرد که برای کنترل این بیماری استفاده از سموم شیمایی توصیه می شود.
پوسیدگی ریشه:
پوسیدگی ریشه از جمله بیماری هایی است که به وسیله قارچ ایجاد می شود که این نوع قارچ در ابتدا به ریشه های جانبی گیاه حمله و سپس به ریشه اصلی گیاه نفوذ می کند و در نتیجه کل سیستم ریشه را قهوه ای، شکننده و نرم می کند که در اثر آن برگهای گیاه تغییر رنگ می دهند و به رنگ زرد تبدیل می شوند که در نهایت این بیماری در صورت عدم کنترل به مرگ درخت منجر می شود که برای این منظور استفاده از سموم شیمایی توصیه می شود.
موزائیک پاپایا:
عامل اصل این بیماری در واقع موزائیک است که به گیاهان جوان آسیب جدی وارد می کند که از علائم آن می توان به خمیدگی، زردی، توقف رشد، دمبرگ و … اشاره نمود که باعث کاهش محصول نیز می شود که تنها راه مبارزه با آن استفاده از سموم شیمیایی به صورت سمپاشی است.
پیچیدگی برگ:
پیچیدگی برگ باعت چروکیدگی، کاهش اندازه برگ، بدشکلی و … می شود، این نوع بیماری توسط گونه ای مگس سفید ایجاد می شود که برای کنترل آن باید گیاهان آلوده را حذف و آنها را بسوزانید که راه مبارزه با آن محلول پاشی منظم است.
لکه حلقوی:
لکه حلقوی از بیمارهای شایع خسارت زا به شمار می رود که از علائم آن می توان به ریزش برگ های جوان، زردی، ظهور لکه های حلقوی بر روی میوه و … اشاره نمود که برای قطع زنجیره این بیماری بهتر است درختان آلوده را از بین ببرید تا انتقال ویروس متوقف شود.
نکته: توجه داشته باشید که برای کنترل بیماری و آفات استفاده از سموم شیمایی بهترین گزینه به شمار می رود که خسارت باغ شما را به حداقل می رساند.
شرایط اکولوژیک رشد درخت پاپایا
نحوه برداشت میوه درخت پاپایا:
به هنگام برداشت میوه درخت پاپایا را با دست خود بگیرید و با استفاده از قیچی باغبانی میوه گیاه را از قسمت ساقه چسبیده به تنه گیاه جدا کنید و در داخل جعبه و سبد بگذارید و به همین منوال به کار برداشت میوه این درخت اقدام کنید.
خواص پاپایا:
- میوه این گیاه دارای آنزیمی به نام پاپائین است که به هضم بهتر غذا کمک می کند.
- سرشار از آنتی اکسیدان و سایر مواد معدنی و انواع ویتامین های آ و ث است.
- در پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی مفید است.
- سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.
- به سلامت سیستم گوارش کمک می کند.
- در پیشگیری از سرطان موثر است.
- باعث سلامت پوست و مو می شود.
- در کاهش وزن و لاغری موثر است.
خواص پاپایا
کاربرد پاپایا:
از پایا استفاده های مختلفی به قرار زیر می کنند.
- برای تازه خوری مناسب است.
- برای تهیه انواع نوشیدنی از آن استفاده می کنند.
- برای تهیه مربا و همچنین ژله از آن استفاده می کنند.
- در تهیه کیک کاربرد دارد.
- خواص دارویی و درمانی زیادی دارد.
- دارای ماده ای به نام پاپائین است که خاصیت درمانی دارد.
- در تهیه بستنی کاربرد دارد.
- برگ و میوه این گیاه خاصیت دارویی و درمانی دارد.
- کاربرد صنعتی نیز دارد.
- در صنعت پارچه سازی و همچنین دامپزشکی از آن استفاده می کنند.
سخن پایانی
سخن پایانی:
پاپایا درختی محبوب و با ارزش برای کاشت در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری به شمار می رود به گونه ای که خربزه درختی جزء 4 درخت برتر و پر طرفدار این مناطق شناخته می شود که نسبت به یخبندان حساس است و از بین می رود. عمر اقتصادی این درخت به 4 سال می رسد که تا 20 سال عمر می کند. از میوه این گیاه استفاده های مختلفی می کنند که خاصیت دارویی و درمانی نیز دارد و به راحتی از طریق بذر تکثیر می شود؛ از رشد آسان و در عین حال سریعی برخوردار است که دارای ارقام و واریته های مختلفی است که برای کاشت در گلخانه، فضای آزاد و همچنین گلدان مناسب است. اگر چنانچه شما تجربه کاشت تا برداشت خربزه درختی را دارید تجربیات و دیدگاه های خود را با ما و دیگر مخاطبان پوپونیک به اشتراک بگذارید.
