لزومی ندارد که رشد همه گیاهان از یک دانه آغاز شود. اگر گیاهی دارید که دوست دارید آن را تکثیر کنید، میتوانید یک گیاه جدید را از یکی از شاخه‌های آن پرورش دهید. رشد یک گیاه به وسیله قلمه زنی چند هفته طول می‌کشد و تا زمانی که مراحل را به طور صحیح انجام می‌دهید این کار بخوبی پیش خواهد رفت. باید برای قلمه حتماً از ساقه جوان استفاده کنید؛ شاخه را قطع کنید، سپس باید با استفاده از یک بطری آب یا مخلوط خاک یک سیستم ریشه جدید را رشد دهید. پس از تشکیل ریشه‌ها، تنها کاری که باید انجام دهید، این است که قلمه را در خاک بکارید و منتظر رشد گیاه جدید باشید.
روش اول: ایجاد قلمه
اولین قسمت از این مقاله به ایجاد قلمه می پردازد.
1- تعیین کنید که آیا گونه گیاهی شما می‌تواند از طریق برش و قلمه رشد کند یا خیر:
همه گیاهان نمی‌توانند از طریق قلمه رشد کنند. گیاهان محبوبی که از قلمه رشد می‌کنند شامل رزماری، نعناع، ریحان، گوجه فرنگی، گل رز، پیچک انگلیسی، همیشه سبز چینی و گیاهان قرمز و زرد زغال اخته تاتاری است. میتوانید در مورد گیاه خود اطلاعاتی از اینترنت یا راهنمای باغبانی گلخانه‌ها به دست آورید، تا مطمئن شوید که گیاهی که می‌خواهید تکثیر کنید از قلمه رشد می‌کند.
ساقه گیاه را با قیچی ببرید
2- یک شاخه را از گیاه موجود جدا کنید:
یک شاخه سالم و عاری از بیماری را از قسمت بالای گیاه انتخاب کنید. از قیچی هرس باغبانی استفاده کنید و شاخه را در پایه آن قطع کنید. هر برش باید تقریباً 10-15 سانتی متر طول داشته باشد. به دنبال یک شاخه جوان و نازک باشید، ایده آل ترین شاخه برای قلمه، شاخه‌های جدید یا شاخه‌هایی روی آن است. این شاخه‌ها وقتی پیوند زده شوند؛ بهترین رشد خواهند کرد.
گیاهی که در گلدان بود هم قیچی کنید
3- شاخه‌های بزرگ و 2/3 برگها را از شاخه جدا کنید:
برگ و شاخه های فرعی از رشد ریشه جدید جلوگیری می‌کند، قطع شاخه‌های فرعی و جوانه‌ها، برای رشد گیاه از طریق برش ضروری است. از قیچی برای بریدن شاخه‌های فرعی و 2/3 برگ‌های روی قلمه استفاده کنید. اگر برگ‌های باقی مانده روی شاخه در زمان رشد ریشه‌های جدید، شروع به مردن کنند، به این معناست که گیاه جدید شما در حال مرگ است.
برگها را هم اصلاح کنید
4- قسمت زیرین شاخه‌های بزرگتر و چوبی را با زاویه 30 درجه برش دهید:
یک برش زاویه دار در قسمت پایین قلمه خود ایجاد کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا به یاد داشته باشید که از کدام طرف قلمه باید ریشه زایی صورت بگیرد و همینطور به شما کمک می‌کند تا قلمه را بعداً راحت‌تر در خاک بکارید. اگر در حال پرورش گیاهان دارویی هستید، میتوانید از این مرحله گذر کنید.
برش شاخه همان مقدار
5- تصمیم بگیرید که قلمه خود را در آب یا خاک پرورش دهید:
ریشه گیاهان بزرگتر با شاخه‌های چوبی ضخیم به عنوان قلمه‌های چوب سخت شناخته می‌شوند و در خاک بهتر رشد می‌کنند. گیاهان کوچکتر مانند ریحان، نعناع و رزماری را می‌توان در ابتدا در آب گذاشت. روشی را انتخاب کنید که برای شما بهترین باشد و برای موقعیت گیاه شما مناسب باشد. میتوانید از روش کاشت در خاک، برای قلمه‌های علفی و قلمه‌های چوبی سفت استفاده کنید.
ساقه را می توان هم در آب و هم در خاک قرار داد
روش دوم: استفاده از روش خاک
دومین بخش به استفاده از خاک می پردازد.
1- پوست قلمه‌های چوبی را در قسمت پایین قلمه بکنید:
لایه رویی پوست قلمه را در نزدیکی قسمت پایین قلمه در ساقه را بکنید و بردارید. سعی کنید که این کار را بیش از حد عمیق انجام ندهید وگرنه ممکن است به شاخه آسیب برسانید. انجام این کار به رشد ریشه‌ها در پایه گیاه جدید کمک می‌کند. اگر در حال کاشتن قلمه‌های گیاهی ظریف تر هستید، میتوانید از این مرحله بگذرید.
لایه سیاه گیاه را از روی گیاه بردارید
2- در صورت تمایل، انتهای قلمه را به هورمون ریشه آغشته کنید:
پودر ژل یا هورمون ریشه را از فروشگاه‌های لوازم باغبانی یا به صورت آنلاین خریداری کنید. آغشته کردن قسمت انتهایی قلمه به هورمون ریشه، می‌تواند ریشه زایی قلمه را تسریع کند.
مواد را در آب قابلمه بریزید
3- قلمه خود را در یک گلدان پر از خاک گلدان بکارید:
مخلوط ماسه و پرلیت، محیطی عالی برای رشد قلمه است. همچنین میتوانید از خاک گلدان مخلوط با پرلیت یا ورمیکولیت استفاده کنید. یک مداد را به داخل خاک فشار دهید تا حفره‌ای برای کاشت قلمه ایجاد شود، سپس نیمه پایینی برش را در خاک قرار دهید.
گلدان را از فروشگاه‌های لوازم باغبانی تهیه کنید. از گلدانی استفاده کنید که در قسمت زیرین آن سوراخ‌های زهکشی وجود داشته باشد.
ساقه گیاه را در خاک قرار دهید
4- محیط گلدان را کاملاً آبیاری کنید:
خاک را کاملاً با آب اشباع کنید تا کاملاً مرطوب شود. قلمه‌ی جدید شما در ابتدا قبل از شکل گیری ریشه‌ها به آب زیادی احتیاج دارد. آب اضافی نباید در سطح گلدان شما بایستد. اگر چنین است، به این معنی است که از خاک مخصوص گلدان استفاده نکرده‌اید یا گلدان شما سوراخ‌های زهکشی ندارد.
ریختن آب روی پاهای گیاه
5- یک کیسه پلاستیکی را روی گلدان بکشید:
یک کیسه پلاستیکی را روی گلدان طوری محکم کنید که با قلمه برخورد نکند. این امر رطوبت اطراف قلمه را افزایش داده و رشد آن را بهبود می‌بخشد.
پیدا کردن درب برای گلدان
6- دو تا سه هفته منتظر بمانید تا ریشه‌ها تشکیل شوند:
قلمه‌ها را در یک منطقه روشن، اما دور از نور مستقیم خورشید نگه دارید. طی 2-3 هفته، ریشه‌ها باید در قسمت پایین قلمه ایجاد شوند. با دقت به وسیله انگشتان زیر قلمه را احساس کنید تا ببینید ریشه‌ها شروع به رشد کرده‌اند یا خیر. اگر آنها رشد نکرده‌اند. باید یک قلمه دیگر را انجام دهید و این روند را دوباره انجام دهید.
درب را کاملاً روی گلدان قرار دهید
7- پس از تشکیل ریشه‌ها، قلمه را پیوند دهید:
هنگامی که ریشه‌ها از ته قلمه رشد کردند، آماده انتقال به محل رشد دائمی آن است. از یک بیل کوچک باغبانی استفاده کنید و خاک را حفر کنید، گیاه جدید را با احتیاط انتقال دهید تا هیچ یک از ریشه‌های جدید جدا نشوند. گیاه را از گلدان خارج کرده و در خاک جدید قرار دهید. به صورت آنلاین در اینترنت جستجو کنید تا ببینید چگونه از این نوع گیاه مراقبت و نگهداری کنید.
کاشت گیاه در دشت
روش سوم: کاشت قلمه در آب
در آخرین بخش به کاشت قلمه در آب می پردازیم.
1- در صورت تمایل، انتهای قلمه را در هورمون ریشه قرار دهید:
هورمون ریشه می‌تواند رشد ریشه در یک گیاه جدید تسریع کند. ژل یا پودر هورمون را از فروشگاه یا گلخانه‌ها میتوانید بخرید و انتهای قلمه را به هورمون رشد آغشته کنید. پودر هورمون رشد ریشه را استنشاق نکنید.
ریختن در آب حل شده
2- قلمه را 2 هفته در یک بطری قرار دهید:
کف قلمه را در یک بطری یا لیوان آب قرار دهید. در طول یک یا دو هفته، ریشه‌های جدید باید از قسمت زیرین برش رشد کنند.
ساقه گیاه را در آب قرار دهید
3- پس از شروع رشد ریشه‌ها، برش خود را در خاک بکارید:
گیاه خود را از آب بیرون بیاورید و ته قلمه را در گلدانی با زهکشی و خاکی مناسب مانند پرلیت با ورمیکولیت قرار دهید. قلمه را در محل تاریک 2-3 روز نگه دارید تا گیاه جدید مجبور نباشد انرژی خود را برای فتوسنتز صرف کند.
گیاه را با ریشه هایش در خاک قرار دهید
4- گیاه را در یک منطقه آفتابی قرار دهید و در صورت لزوم آن را آبیاری کنید:
اگر گیاه خود را در محیط بسته پرورش می‌دهید، باید آن را هر 2-3 روز یکبار آبیاری کنید. اگر آن را در محیط بیرون نگه می‌دارید، حتماً آن را در محلی قرار دهید که نور کافی خورشید دریافت می‌کند. برای یافتن راه مناسب برای نگهداری از یک گیاه جدید حتماً از راهنمای باغبانی یا به صورت آنلاین اطلاعاتی در این مورد به دست بیاورید.
گیاه را روی طاقچه پنجره قرار دهید و آن را آب کنید.