گل حشره کش یا پیرتروم نوعی حشره کش گیاهی است و از آن یک ماده موثر به نام پیرترین استخراج می‌شود. این گل بومی سواحل دریای دالمات یوگسلاوی و شبه جزیره بالکات است و با نام علمی Chrysanthemum Cinerariaefolium شناخته می‌شود. پیرترین موجود در این گیاه به صورت پودری، مایع یا اسپری فرآوری و به بازار عرضه می‌شود. سموم تولید شده از این گیاه کار دفع آفات را بسیار حرفه‌ای و بی‌نقص انجام می‌دهد. در این مقاله می‌خواهیم شما را با خصوصیات ظاهری این گیاه و شرایط رشد و پرورش آن آشنا کنیم با ما همراه باشید.
مشخصات ظاهری گل حشره کش
گل حشره کش گیاهی علفی است و عمری در حدود ۱۰ الی ۱۵ سال دارد. این گیاه دارای یک ساقه زیرزمینی است که ریزوم نامیده می‌شود. از ریزوم ریشه‌های متعددی به رنگ قهوه‌ای تیره منشعب می‌شود. این ریشه‌ها دارای ظاهری استوانه‌ای هستند و هر یک طولی بین ۱۵ الی ۲۰ سانتی‌متر دارند.
از قسمت فوقانی ریزوم نیز ساقه‌های متعدد و شیارداری منشعب می‌شود. ساقه‌ها مقطعی ۵ الی ۶ ضلعی دارند و سطح آن‌ها از کرک‌های ریز و خاکستری رنگی پوشیده شده است. ارتفاع هر یک از این ساقه‌ها بین ۳۰ الی ۵۰ سانتی‌متر است و برگ‌ها به صورت متناوب روی آن‌ها ظاهر می‌شوند.
گل‌ها در راس ساقه شکوفا می‌شوند هر بوته به طور متوسط دارای ۱۰۰ الی ۲۰۰ گل است. با این حال شما میتوانید با فراهم کردن شرایط مناسب از نظر نوع خاک ، میزان آبیاری، درجه حرارت و نور خوشید تعداد گل‌ها در هر بوته را به ۴۰۰ عدد برسانید. گل حشره کش در ظاهر بسیار شبیه گل بابونه است و مانند آن در وسط طبق، زرد رنگ و در اطراف سفید رنگ است. این گل‌ها تک پایه هستند و در قسمت زرد رنگ آن‌ها ۴۰ الی ۱۰۰ گل لوله‌ای کوتاه با جنسیت نر و ماده وجود دارد. گل‌ها در حالت باز شده قطری بین ۲.۵ الی ۵ سانتی‌متر دارند.
گلهای سفید با قابلیت حشره کش
خصوصیات گیاه شناسی گل حشره کش
تحقیقات نشان داده که این گل‌ها دارای خاصیت خود لقاحی بالایی هستند و در صورت عدم وجود حشرات گرده افشان به راحتی قادر به تولید بذر هستند. با این حال بدیهی است که وجود حشرات گرده افشان مانند زنبورعسل باعث افزایش تولید بذرها می‌شود. بذرها تولید شده توسط این گیاه، قوه نامیه بالایی دارد و تا ۳ الی ۴ سال بعد از تولید قابل کشت هستند.
این بذرها ظاهری چند وجهی دارند و در طول دارای شیار‌های کوچکی هستند. سطح این بذرها از کرک‌های ظریفی پوشیده شده است و هر کدام از آن‌ها طولی بین ۳ تا ۵ میلی‌متر و عرضی بین ۱ تا ۱.۵ میلی‌متر دارند.
تکثیر گل حشره کش:
گل حشره کش معمولا در مناطق کوهستانی (در دامنه شیب‌دار کوه‌ها) و در مناطق بیابانی (در خاک‌های کم ضخامت) به صورت خودرو رشد می‌کند. جهت بهره‌برداری تجاری بهتر است در ارتفاع بین ۱۶۰۰ تا ۳۰۰۰ متر از سطح دریا کاشته شوند زیرا در ارتفاع بالا غلظت ماده موثر آن‌ها افزایش می‌یابد و گلهای مرغوب‌تری می‌رویند. به طور کلی گل حشره کش به سه روش قابل تکثیر است. این روش‌ها عبارت اند از:
کشت بذری مستقیم:
در این روش بذرها را در فصل بهار مستقیما در زمین اصلی می‌کارند. کاشت به این روش تنها مناسب زمین‌هایی با ابعاد کوچک است زیرا بذرهای این گیاه دارای رشد کندی هستند و در این فاصله علف‌های هرز سطح زمین را می‌پوشانند. وجین کردن علف‌های هرز باعث اتلاف وقت و صرف هزینه‌های اضافه خواهد شد.
گیاه سفید حشره کش
کشت بذری غیرمستقیم:
در روش غیر مستقیم در اواخر زمستان بذرها را به صورت ردیفی در سینی نشاء می‌کارند. همانطور که گفته شد این بذرها از رشد کندی برخوردار هستند. جهت سهولت عمل وجین کردن میتوانید آن‌ها را به صورت مخلوط با بذرهای زود رشد مانند خردل بکارید. در این حالت علف‌های هرز به راحتی در میان ردیف‌ها قابل تشخیص و وجین کردن هستند.
بعد از گذشت ۳ الی ۴ هفته بذرهای کاشته شده جوانه می‌زنند و به رشد خود ادامه می‌دهند. بوته‌ها را بعد از گذشت ۳ الی ۴ ماه و ۷-۸ برگه شدن میتوانید به زمین اصلی منتقل کنید. بوته‌ها باید در فاصله ۳۵ الی ۶۰ سانتی‌متری از یکدیگر کاشته شوند. از قرار دادن بوته‌ها در عمق زیاد خودداری کنید زیرا در این حالت بوته‌ها خشک می‌شوند. با این حال از بین رفتن ۱۵ الی ۳۰ درصد بوته‌های نشا شده طبیعی و قابل انتظار است.
تقسیم بوته:
بعد از کشت بذری گل حشره کش در سال‌های اولیه، در سال‌های بعدی میتوانید از طریق تقسیم بوته گیاه را تکثیر کنید. در این روش در اوایل پاییز یا اوایل بهار چند بوته انتخاب کنید و به آرامی پایه آن‌ها را از خاک بیرون بکشید. بوته‌های انتخاب شده باید سنی در حدود ۳ الی ۴ سال داشته باشند و عاری از بیماری‌های قارچی و باکتریایی باشند. هر یک از این بوته‌ها را به ۴ الی ۵ قسمت تقسیم کنید و در ردیف‌هایی به فاصله ۶۰ سانتی‌متر بکارید. فاصله دو بوته در طول هر ردیف باید بین ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر باشد.
گل های سفید بر دشت سبز
شرایط نگهداری از گل حشره کش:
گل حشره کش برای نگهداری و رشد بیشتر نیاز به شرایط زیر دارد.
میزان آب دهی:
این گیاه مناطق نیمه خشک با میانگین بارش سالانه ۱۲۰۰ در سال را جهت رشد و نمو می‌پسندد. بنابراین از آب دهی بیش از حد به این گیاه خودداری کنید. در صورت آبیاری بیش از حد بعد مدتی گیاه شما خشک شده و از بین می‌رود.
نوع خاک:
خاک مناسب رشد این گیاه باید آهکی، مسطح تا شیب‌دار، اسیدی، شنی و با زهکشی مناسب باشد. PH مناسب جهت رشد این گیاه بین ۵.۵ تا ۵.۷ است. طبق تحقیقات انجام شده این گیاه حتی در خاک‌های شور نیز قابل پرورش است با این حال جهت تولید انبوه بهتر است در زمین‌های غیر شور پرورش داده شوند.
نور خوشید:
از کاشت گیاه در شریط سایه خودداری کنید زیرا که این گیاه به شدت آفتاب دوست است. عدم دسترسی کافی به نور خورشید باعث کاهش تولید گل‌ها می‌شود. همچنین ماده موثر آن‌ها یعنی پیرترین به میزان ۵۰ درصد کاهش می‌یابد.
درجه حرارت:
این گیاه به راحتی قادر به زندگی در سرمای زمستان است و تا دمای ۱۲- درجه سانتی‌گراد را تحمل می‌کند. با این حال از قرار دادن طولانی مدت گیاه جوان در مقابل سرما خودداری کنید. تحقیقات نشان داده که سرمای هوا باعث بهبود عملکرد گیاه و افزایش تولید ماده موثر پیرترین می‌شود.
زمان برداشت گل حشره کش:
جهت استخراج بیشترین غلظت پیرترین باید در زمان‌های خاصی اقدام به برداشت گل حشره کش کنید. به طور کلی بهترین زمان برای برداشت گل‌ها فصل‌های خشک و روزهای گرم است. گلهای موجود در مرکز بوته نسبت به گلهای اطراف بوته دارای غلظت بیشتری از ماده موثر هستند. قبل از برداشت اجازه دهید که گل‌ها به رشد کامل خود برسند و بعد ازگذشت ۵ الی ۹ روز از شکوفایی آن‌ها را برداشت کنید.
کاربرد گل حشره کش:
گل حشره کش اولین بار در جنگ جهانی اول برای محافظت از سربازان در برابر حشرات موذی مانند ساس، شپش، کنه و پشه مالاریا مورد توجه عموم قرار گرفت. با ورود حشره کش‌های شیمیایی مانند DDT و HCH به بازار پرورش آن‌ها کاهش یافت. سپس درسال ۱۹۶۰ میلادی با ممنوع اعلام شدن سموم ساخته شده از ترکیبات هیدروکربنی کلردار، کشت و پرورش این گیاه بیش از پیش مورد توجه گیاه شناسان و بیولوژیست‌ها قرار گرفت.
گل حشره کش را بعد از برداشت خشک می‌کنند از هر ده کیلوگرم گل تازه 2.3 الی 3.3 کیلوگرم گل خشک به دست می‌آید. گل خشک شده را پودر می‌کنند و از آن بریا تولید حشره کش استفاده می‌شود. در برخی مناطق این گیاه را به صورت مخلوط با گیاهان دیگر یا اطراف مزرعه می‌کارند و بدین طریق از مزرعه در مقابل آفات محافظت می‌کنند.
پیرترین موجود در این گیاه برای انسان و حیوانات خونگرم مضر و سمی نیست و در بدن آن‌ها انباشت نمی‌شود. مقدار کشنده آن برای پستانداران ۱۵۰۰ میلی‌گرم به ازای هر یک کیلوگرم وزن بدن است. این گیاه بسیار کاربردی است و با دور کردن آفات و عوامل بیماری‌زا از سایر گیاهان باعث حفظ سلامت عمومی جامعه می‌شود.
گل های زیبای سفید
ترکیبات موجود در گل حشره کش:
ماده موثر گل حشره کش شامل پیرترین ۱ و ۲ و سینرین ۱و ۲ است. در این میان اثر حشره کشی پیرترین ۱ و سینرین ۱ بالاتر از سایرین است. این ترکیبات در تمام اعضای گیاه مخصوصا در گل‌ها و تخمدا‌ن‌ها وجود دارند. این ترکیبات به سرعت باعث فلج شدن حشرات می‌شود حشراتی که دوز کمی از این ماده را دریافت کردند بعد از مدتی اثر ماده از بین می‌رود.
برای نابودی کامل حشرات این ماده را با حشره کش‌های مصنوعی مانند پیپرونیل بوتوکسید یا بوتوکساید، سزوگسان و سولفوکساید ترکیب می‌کنند. ترکیب حاصله سمیت بسیار بالایی دارد و بلافاصله بعد از استفاده، حشرات فلج شده و می‌میرند.
سخن پایانی:
در این مبحث کوشیدیم که شما را به طور کامل با شرایط رشد و نگهداری از گل حشره کش آشنا کنیم. همچنین کاربرها و مزایای استفاده از آن را شرح دادیم. تولید این گل در اکثر کشورها مخصوصا ایران بسیار حائز اهمیت است و نقش مهمی در حفظ سلامت محصولات کشاورزی در برابر آفات دارند. با رعایت نکات گفته شده به راحتی میتوانید این گیاه را پرورش دهید و با استفاده از آن محصولاتی سالم تولید و به بازار عرضه کنید.
