قلمه زدن درخت انگور یکی از راه‌های گسترش این درخت زیبا است. درخت انگور از دسته گیاهان پیچشی و رونده است. این درخت در جایی که کاشته می‌شود به خوبی رشد می‌کند و به دور اشیاء سر راه خود می‌پیچد. انواع زیادی درخت انگور وجود دارد و کشت آن در همه مناطق مختلف دنیا رایج است.
انگور انواع مختلفی دارد که هر کدام خواص و ویژگی ظاهری مشخصی دارند. ساقه درخت انگور گره‌دار و دارای برگ‌های سبز رنگ متناوب است. برگ‌هایی به شکل پنجه‌ای مانندی با بریدگی‌ها و شیارهای عمیق دارد. انگور طعم شیرینی دارد و به صورت خوشه‌ای ظاهر می‌شود. از انگور برای تازه خوری، تهیه سرکه، شیره، آبغوره و … استفاده می‌کنند. کلیه قسمت‌های درخت انگور قابل استفاده برای مصارف دارویی است. در ادامه به خواص و نحوه کاشت و قلمه زدن درخت انگور می‌پردازیم.
خواص درخت انگور:
میوه درخت انگور دارای خواص بی شماری می باشد که در ذیل به آنها اشاره شده است.
- آنتی اکسیدان‌های موجود در برگ‌های انگور مانع از جهش سلولی سرطان و جلوگیری از رشد تومور می‌شوند.
- پتاسیم موجود در برگ انگور باعث حفظ انقباض طبیعی قلب می‌شود.
- خون را تصفیه می‌کند.
- بر طرف کننده یبوست و مفید در درمان ورم معده و روده است.
- دم کرده برگ مو برای شست‌وشوی چشم در ورم ملتحمه استفاده می‌شود.
- رفع کننده اختلالات گردش خون (مربوط به دوران بلوغ و یائسگی) است.
- کمک کننده درمان نارسایی مزمن وریدی است.
- دم کرده برگ‌های مو، اسهال خونی را برطرف می‌کند.
- برای درمان بواسیر از شاخه‌های تازه مو استفاده کنید.
انگور بنفش زیبا
عوارض درخت انگور:
در مصرق میوه این درخت باید موارد زیر را در نظر بگیرید.
- انگور علاوه بر خواص گفته شده مضراتی هم دارد برای مثال این میوه با مواد غذایی همچون سبزی‌های خوردنی، گوجه فرنگی، گوشت، چربی، شیر، دانه‌های روغنی نباید مصرف شود زیرا سبب بروز مشکلاتی در بدن می‌شود.
- انگور ممکن است سبب ایجاد علائم آلرژیک در برخی افراد شود. این واکنش‌ها شامل کهیر، خس خس در زمان نفس کشیدن و قرمز شدن قسمت‌هایی از پوست است.
- مصرف انگور برای کودکان ۶ تا ۱۲ ماهه به دلیل داشتن دانه‌های ریز که می‌تواند موجب خفگی شود توصیه نمی‌شود.
- کالری زیاد موجود در این میوه می‌تواند باعث بالا رفتن وزن شود.
- مصرف بیش از اندازه انگور مشکلات گوارشی مانند سو هاضمه و اسهال را سبب می‌شود.
- افرادی که معده ضعیف دارند بهتر است انگور را بدون پوست بخورند زیرا پوست آن دیر هضم است و موجب دل درد، نفخ و عوارض دیگر می‌گردد.
آشنایی با نحوه قلمه زدن درخت انگور:
کاشت درخت انگور مراحل مختلفی دارد و به سه روش کاشت بذر، پیوند زدن و قلمه زدن تکثیر می‌گردد. که قلمه زدن درخت انگور از مهم‌ترین شیوه‌های تکثیر آن است. در ادامه با نحوه قلمه زدن درخت انگور آشنا می‌شویم.
برای اینکه قلمه زدن درخت انگور با موفقیت همراه باشد باید قلمه‌های انتخابی دارای خصوصیات و شرایط زیر باشند:
- شاخه‌هایی برای قلمه انتخاب کنید که کاملاً رسیده، سالم، بدون آفت و خشبی باشند.
- همچنین شاخه انتخابی باید در دوره رشد و نمو خود بر روی پایه مادری از تغذیه خوبی برخوردار شده باشد.
- به فاصله بین گره‌ها دقت کنید زیرا فواصل بین گره‌های قلمه باید متوسط باشد. اگر فاصله بین گره‌ها کم باشد نشانه رشد نامساعد شاخه‌ها و یا آلوده بودن پایه‌های مادری به بیماری و آفات است و اگر فاصله بین گره‌ها زیاد باشد یعنی شاخه انگور رشد سریعی داشته و مواد مغذی کافی ندارد.
- شاخه‌ای که برای قلمه انتخاب می‌کنید باید پوست شفافی داشته باشد و فاقد لکه‌های تیره یا سیاه رنگی باشد وجود این لکه‌ها روی شاخه نشان دهنده بیماری‌های قارچی مانند سفیدک است.
- زیر پوست قلمه انتخابی کاملاً سبزرنگ و آبدار و قسمت مغز آن باید نسبتاً نازک و به رنگ روشن باشد.
- قلمه‌هایی که دارای مقطع پهن و بیضی و یا گوشه دار هستند برای کاشت مناسب نیستند. قلمه‌ای با مقطع گرد انتخاب کنید.
- طول قلمه معمولاً باید بین 25 تا 45 سانتی‌متر و قطر قلمه در انتهای بالایی شاخه بین 8 تا 12 میلی‌متر باشد.
- قلمه گیری در زمان گلدهی درخت انگور احتمال ریشه زایی قلمه را کاهش می‌دهد.
- برای قلمه زدن درخت انگور شاخه‌ای یک ساله انتخاب کنید، این شاخه‌ها تابستان گذشته رشد کرده‌اند. شاخه را دقیقا از جایی که از شاخه‌ی دیگری رشد کرده قطع کنید. بهتر است این قلمه‌ها را در پائیز یا اواخر زمستان از پایه مادر قطع کنید.
مردی در حال قلمه زدن
برای اینکه قلمه زدن درخت انگور به خوبی انجام شود، پس از قطع قلمه‌ها باید آنها را به قطعات کوچکتر برای کاشت تقسیم کنید. برای این کار مقطع بالایی قلمه‌ها که معمولا از 3 تا 4 گره تشکیل شده‌اند از 1 سانتی‌متری بالای آخرین گره بالایی شاخه به شکل اریب قطع کنید، این کار باعث افزایش مساحت جذب آب می‌شود.
انتهای زیرین قلمه را به صورت افقی برش دهید. سپس قلمه‌ها را به صورت دسته‌های 100 تایی یا 200 تایی در یک جهت از خاک خارج کنید ( اگر تعداد قلمه‌ها زیاد است). بعد دسته‌های قلمه را در خاک اره یا مقداری ماسه مرطوب و در دمای 2 تا 5 درجه سانتی‌گراد، برای اواخر زمستان و اوایل بهار که هنگام کاشت قلمه‌ها در زمین اصلی است نگهداری کنید.
راه دوم برای نگهداری قلمه‌ها:
برای اینکه قلمه زدن درخت انگور سریع‌تر انجام شود هر تکه از قلمه‌ها را برای چند ثانیه در پودر هورمون ریشه زایی فرو کنید. این کار باعث تحریک رشد ریشه می‌شود. سپس قلمه‌ها را در یک لیوان بلند یا بطری که میزان کافی آب جوشیده دارد، قرار دهید باید انتهای قلمه به طور کامل در آب باشد. این قلمه‌ها را به مدت شش هفته یا تا زمانی که ریشه‌های متعدد سه سانتی در بیاورند درون آب بگذارید و مرتبا آب لیوان یا بطری را عوض کنید.
زمانی که قلمه‌ها ریشه زدن آنها را در ظرفی که از خاک مناسب یعنی سه قسمت ماسه درشت و یک قسمت پیت ماس پر شده است بکارید. قلمه‌ها باید کاملا در خاک فرو رفته باشند طوری که فقط جوانه‌های بالای قلمه از خاک بیرون بماند. سعی کنید قلمه‌ها را در گلدان‌های جداگانه بکارید تا هر کدام آب، مواد مغذی و فضای کافی برای رشد داشته باشند. برای رشد مطلوب درخت انگور سعی کنید خاک را مرطوب نگه دارید.
توجه کنید خاک باید از زهکشی مناسبی برخوردار باشد. نکته مهم اینکه قلمه‌ها درحین ریشه دهی و بلافاصله پس از آن، در معرض حمله میکروارگانیسم‌های مختلفی قرار می‌گیرند. برای حفاظت از آنها بهتر است انتهای قلمه‌ها را با قارچ کش‌هایی مانند کاپتان (5%) و بنومیل (25%) و یا مخلوطی از آنها همراه با پودر تالک، آغشته کنید، به طور کلی رطوبت کافی، تهویه و اکسیژن رسانی مناسب، نور بالا و دمای 25 درجه سانتی‌گراد از عوامل موثر بر ریشه زایی قلمه‌ها هستند.
قلمه زدن با دستگاه
مرحله سرمادهی قلمه انگور:
مرحله بعدی قلمه زدن درخت انگور، سرمادهی است. سرمادهی یعنی کاشتن قلمه‌ها در ماسه مرطوب و در شرایطی مناسب برای ریشه دار شدن آنها است. برای اینکه مرحله سرمادهی را آغاز کنید ابتدا باید جعبه چوبی تهیه کنید. سپس ماسه را بشوئید و درون این جعبه‌های چوبی، لایه‌ای به ضخامت ۱۵ سانتی‌متر از ماسه شسته شده بریزید و روی آن را با یک ردیف قلمه بپوشانید. این کار را برای همه جعبه‌ها انجام دهید وقتی کار تمام شد آنها را برای مدتی در محلی نسبتاً سرد قرار دهید. سرمادهی باعث کاهش تدریجی میزان هورمون اسید آبسایزیک (که باعث خواب رفتگی گیاه می‌شود) و هورمون جبیرالین (که باعث بیداری گیاه می‌شود) می‌گردد.
کاشت قلمه درخت انگور:
بعد از اینکه قلمه‌ها ریشه زدند و هوا گرم شد یعنی در فصل بهار (فروردین و اردیبهشت) آنها را به بیرون منتقل کنید. برای این کار ابتدا زمین اصلی را به صورت جوی و پشته آماده کنید و خاک را به عرض 70 سانتی‌متر آبیاری کنید. وقتی زمین آماده شد قلمه‌ها را به با فاصله 10 سانتی متر از هم و در عمق 20 تا 40 سانتی‌متری بکارید و سپس خاک را با مقداری کود مخلوط کنید و در اطراف ریشه گیاه بریزید و بلافاصله آبیاری کنید.
در مدت 5 ماه قلمه به خوبی رشد می‌کند. برای رشد به آفتاب کامل و آبیاری متوسط نیاز دارد البته این درخت نسبت به کم آبی نیز مقاوم است. شرط اساسی برای رشد بهتر نهال و تشکیل ریشه در قلمه‌ها داشتن تهویه مناسب خاک است این کار باعث جریان بهتر اکسیژن در خاک می‌شود.
کاشت انگور قلمه خورده
بیماری‌ها و آفات درخت انگور:
درخت انگور دارای بیماری هایی و آفاتی می باشد که در ذیل به آنها اشاره شده است.
کرم خوشه خوار انگور:
در لابلای شاخه‌های گل تارهای عنکبوت مانند می‌سازد و باعث خشک شدن و ریزش برگ‌ها می‌شود.
آفات زنجره درخت انگور:
در تمام مناطق زیر کشت مو وجود دارد و باعث کاهش ارتفاع گیاه، کاهش اندازه و زردی برگ‌ها و کاهش شدید اندازه خوشه‌ها می‌شود.
بیماری سرطان ریشه و ساقه مو:
به صورت غده‌های ریز و تقریبا کروی روی ریشه، شاخه و … ظاهر می‌شود.
جمع بندی:
در این مقاله با نحوه قلمه زدن درخت انگور آشنا شدیم. همانطور که در بالا اشاره کردیم حتما قلمه‌ها را با فاصله مناسب از گیاه مادری جدا کنید زیرا کم یا زیاد بودن فاصله ممکن است باعث از بین رفتن قلمه و خشک شدن آن شود. همچنین اگر نهال در زمان مناسب خود کاشته نشود ممکن است نتیجه آن عکس باشد و نتیجه دلخواه حاصل نشود. با توجه به نکات بیان شده اقدام به کاشت درخت انگور با روش قلمه کردن کنید تا نتیجه مطلوب حاصل شود.
