گیاه شنگ با نام علمی Tragopogon graminifolius گیاهی از خانواده Asteraceae است. این گیاه بومی مناطقی از جنوب و مرکز اروپا، غرب آسیا و … است. این گیاه به نام‌های دیگری همچون western salsify, western goat’s-beard, wild oysterplant و … معروف است و در زبان ترکی با نام یملیک شناخته می‌شود.
از این گیاه به عنوان خوراکی در وعده عصرانه استفاده می‌شود. همچنین میتوانید آن را همانند کاهو در سالاد استفاده کنید. گستردگی وسیع گیاه شنگ در مناطق مختلف باعث شده است تا علاوه بر كاربردهای دارویی به صورت فراگیری به عنوان سبزی خوراكی یا حتی علوفه دام كاربرد داشته باشد.
مشخصات ظاهری گیاه شنگ:
گیاه شنگ گونه‌ای گلدار است که به صورت یک ساله و بعضاً دو ساله رشد می‌کند. شنگ شباهت زیادی به تره دارد اما این گیاه رنگی شبیه سبز متمایل به سیاه دارد و نوک برگ‌ها باریک‌تر از انتهای آن است. رگبرگ‌های آن موازی قرار دارند و در قسمت‌های پایینی ساقه، برگ‌ها بدون دمبرگ هستند. دانه‌های آن به رنگ قهوه‌ای و دراز است همچنین ریشه‌های دوکی شکل دارد و رنگ آن سفید متمایل به زرد است.
به طور معمول تا ارتفاع 20 الی 60 سانتی‌متری رشد می‌کند اگر زمان گلدهی آن فرا برسد گل‌هایی به رنگ زرد و به قطر 4 تا 6 سانتی‌متر تولید می‌کند. گل‌های آن اواخر بهار یا تابستان ظاهر می‌شوند. شنگ در ایران بیشتر در مناطق کوهستانی استان‌های قزوین زنجان کرمانشاه، ایلام، لرستان، کردستان، همدان و … در فصل بهار رشد می‌کند.
گیاه شنگ کنارهم
نحوه کاشت و تکثیر گیاه شنگ:
این گیاه به صورت بذر و به شکل خود رو در مناطق کوهستانی رشد می‌کند و همچنین تکثیر این گیاه با ریشه صورت می‌گیرد. در ادامه با کشت بذری این گیاه آشنا می‌شویم.
برای کاشت این گیاه بهتر است ابتدا بذرها را به مدت مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت در آب ولرم قرار دهید. گیاه شنگ در هر خاکی رشد می‌کند اما برای تسریع در امر جوانه زنی و رشد بهتر آن میتوانید از خاکی با ترکیب کوکوپیت، پیت ماس و … استفاده کنید. در مرحله بعد بذرها را در عمق ۰٫۵ سانتی‌متری قرار دهید و با آبپاش آبیاری کنید.
سپس روی خاک را با یک نایلون بپوشانید تا رطوبت آن حفظ شود و بذرها زودتر جوانه بزنند. به منظور جوانه زدن به نور کافی اما غیر مستقیم و دمای ۲۴ درجه نیاز دارد. این گیاه در نواحی گرم و کمی سایه و خاک‌های مرطوب رشد بهتری خواهد داشت.
طریقه مصرف گیاه شنگ
- این گیاه را می‌توان مانند سبزی‌های خوراکی همچون نعناع، ریحان و … به صورت خام در کنار غذا مصرف کرد.
- همچنین می‌توان از شنگ در تهیه انواع سالاد استفاده کرد.
- این گیاه در تهیه سوپ، آش و همچنین کوکو استفاده می‌شود.
- جوشانده شنگ نیز دارای مواد مغذی فراوانی است و می‌توان به صورت دمنوش مصرف نمود.
- بسیاری از افراد شنگ را همراه با سرکه، نمک، آب قوره و یا سکنجبین مصرف می‌کنند.
ساقه گیاه دو رنگ است
خواص گیاه شنگ:
قسمت‌های مورد استفاده گیاه شنگ شامل ساقه، برگ و ریشه است که به دلیل نداشتن اطلاعات کافی در مورد خواص ریشه این گیاه کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه با خواص بی‌نظیر آن آشنا می‌شویم.
- از برگ و گل‌های خشک شده این گیاه می‌توان برای تهیه ضماد جهت درمان زخم‌های چرکین استفاده کرد. همچنین شنگ پخته شده به همراه زرده تخم مرغ می‌تواند به درمان سریع زخم‌ها کمک کند.
- از آب ریشه گیاه شنگ خام جهت درمان زگیل‌های پوستی موجود در پا می‌توان استفاده کرد.
- از دیگر خواص این گیاه می‌توان به درمان کچلی سر با استفاده از عصاره آن اشاره کرد.
- در خصوص خواص این گیاه برای زمان بارداری اطلاعات کاملی در دسترس نیست اما پخته شده آن برای جلوگیری از خونریزی‌های رحم در این دوران مفید است.
- وجود مقادیر زیاد انتی اکسیدان باعث افزایش اشتها و بهبود فرآیند هضم می‌شود.
- برای سلامت دستگاه گوارش بسیار مفید است.
- شنگ در کمک به درمان عفونت معده موثر است.
- داشتن خاصیت ضد التهابی قوی این گیاه برای پیشگیری و همچنین درمان بیماری‌هایی همچون ارتروز، نقرس و روماتیسم مفید است.
- استفاده از برگ‌های شنگ اسهال و خونریزی معده را قطع می‌کند.
- خاصیت سم زدایی قوی این گیاه سبب پاکسازی کبد و همچنین درمان بیماری‌های کبدی مانند کبد چرب می‌شود. شیره گیاه شنگ به نام قندرون به پاکسازی و سم زدایی کبد کمک می‌کند.
- ریشه این گیاه را می‌توان برای رفع مسمومیت غذایی استفاده کرد.
- استفاده از شنگ برای درمان سرفه، پاکسازی ریه‌ها و همچنین درمان خلط بسیار مفید است.
- در درمان و کاهش علائم اسهال بسیار مفید است.
- مصرف شنگ برای افراد مبتلا به سل بسیار مفید است.
- ضمادی که با استفاده از گل شنگ درست می‌شود برای درمان سوختگی مفید است.
- به تقویت اعصاب کمک می‌کند.
- وجود ترکیباتی فنولی، گالیک اسید، اسید کافئیک و همچنین اسید کوماریک در ساقه شنگ نقش مهمی در مبارزه با رادیکال‌های آزاد و درنتیجه درمان سرطان دارد.
- گروهی از پژوهشگران معتقدند این گیاه به دلیل داشتن عصاره هیدروالکی در برگ خود که ترکیبات فلاونوئیدی و فنولی دارد در کاهش گلوکز موجود در خون، افزایش انسولین و درنتیجه کمک به کنترل دیابت نقش دارد.
گیاه در خاک
عوارض گیاه شنگ:
- افرادی که به بیماری‌های کلیوی دچار هستند از مصرف این گیاه خودداری کنند.
- کسانی که خونریزی گوارشی دارند از مصرف گیاه شنگ اجتناب کنند.
- افراد مبتلا به کولیت اولسروز بهتر این گیاه را به صورت پخته و یا از جوشانده آن استفاده کنند و از مصرف آن به صورت خام خودداری کنند.
- افرادی که مزاج صفرایی دارند نباید از این گیاه استفاده کنند زیرا طبیعت این گیاه سرد و خشک است.
- مضرات یا فواید این گیاه برای زنان باردار هنوز به طور کامل مشخص نشده است. از این رو، خانم‌های باردار برای مصرف این گیاه حتماً باید با پزشک خود مشورت کنند.
گیاه شنگ از نزدیک
جمع بندی:
در این مقاله به معرفی گیاه شنگ پرداختیم و متوجه شدیم که این گیاه به دلیل خواص بی‌نظیر خود طرفداران بسیاری دارد. این گیاه بومی مناطقی از جنوب و مرکز اروپا، غرب آسیا است. با خواص فوق العاده آن یعنی درمان زخم‌های چرکین، درمان کچلی سر، درمان زگیل‌های پوستی و… آشنا شدیم. همچنین به مشخصات ظاهری، نحوه کاشت و عوارض آن اشاره کردیم که امیدواریم مورد توجه شما همراهان عزیز قرار گرفته باشد
