انواع گونه های آدنیوم

گیاه محبوب و زیبای آدنیوم گونه های مختلفی را شامل می شود و هر گونه از آن دارای تنوع رنگ در گل های آن می باشد. بخاطر نحوه رشد و شکل برگهای آن، علاقه مندان زیادی در سرتاسر دنیا پرورش این گیاه را انجام می دهند.

نام علمی Adenium spp است و از خانواده Apocynaceae است. تنه این گیاه قطور می باشد و برگ های آن نیز به شکل پهن و چرمی است. اگر به صورت اصولی از آن نگهداری شود رویش گل های صورتی زیبایی را بر روی این گیاه می بینید که زیبای آن را افزون می کند.

نام دیگر این گیاه رز کویر است به این علت که شباهت بسیاری به بوته گل رز دارد. ساقه های آن به یکدیگر بافته شده اند و زیبایی آن را دو چندان کرده اند. و همچنین ساقه ضخیم آن هم مزید بر زیبایی این گیاه شده و حتی برخی این گیاه را یک نوع بنسای می دانند.

آدنیوم رز صحرایی (Adenium Obesum):

رز صحرایی، گیاهی است که در زیستگاه طبیعی خود گسترده و بسیار متغیر است. این گیاه در سطوح وسیعی، در سراسر صحرای آفریقا از سنگال تا سودان و کنیا را پوشش داده و به وفور یافت می شود. این گیاه در فصل تابستان، یک دوره شکوفایی نسبتاً طولانی‌ای دارد و همچنین در فصل زمستان، اگر در یک مکان گرم و آفتابی نگهداری شود، می تواند به خوبی به رشد خود ادامه دهد. رز صحرایی، گونه ای است که به طور گسترده کاشت می شود و به راحتی در دسترس است و همچنین به عنوان یک گیاه والد، در تهیه بسیاری از گونه های ترکیبی، کاربرد دارد.

اندازه گل های این گیاه بسیار متغیر است و یک تنه ی ضخیم و گوشتی دارد. این گونه بسیار متغیر، عمدتا در شمال خط استوا دیده می شود و از جنوب به تانزانیا و از شمال به اتیوپی، سومالی، شبه جزیره عربستان و جزیره سقطرا گسترش می یابد. همچنین در سراسر جنوب صحرا تا غرب گرمسیری آفریقا به وفور یافت می شود. بسیاری از گونه‌های گیاهی را قبلاً بصورت جداگانه توصیف کرده ایم. تعدادی از زیرگونه ها را هم شناخته ایم. در این تیره، بوته های برگ ریز ساکولنتی و یا درختچه های کوچکی وجود دارند که ارتفاع آنها بین ۱-۳ متر است.

در این گیاه خاص، یک تا چند ساقه صاف و قائم، از پایه متورم و مخروطی شکل گیاه سر بر می آورد، جایی که چندین شاخه کوتاه، تولید شده و گسترش می یابد. برگ های بیضوی شکل و نوک تیز این گیاه، به طول ۸۰-۱۰۰ میلی متر و عرض ۳۰-۳۵ میلی متر، یک دمبرگ کوتاه دارند که در انتهای شاخه ها به صورت خوشه ای قرار می گیرند. نام علمی رز صحرایی obesum، کلمه ای لاتین به معنی چاق یا گوشتی است که به ساقه های این گیاه، اشاره دارد.

همچنین اگر علاقه مند به پرورش این نوع آدنیوم هستید می توانید مقاله نحوه کاشت رز صحرایی را مطالعه بفرمایید.

با گونه آدنیوم رز صحرایی تفاوت دارد

آدنیوم مولتی فلوروم (Adenium Multiflorum):

آدنیوم مولتی فلوروم، با گونه آدنیوم رز صحرایی تفاوت دارد. در مقایسه با آدنیوم رز صحرایی، بدنه بلند تر و باریک تری دارد. در فصل زمستان، به مدت ۳-۴ ماه گل می دهد، بدون اینکه برگی داشته باشد. تعداد گلهای این گیاه بسیار زیاد است و احتمالاً چشم گیرترین و زیباترین گلها را در بین سایر آدنیوم ها دارد. این گیاه در آفریقای جنوبی (شمال کوازولو-ناتال، شرق مپومالانگا و لیمپوپو)، سوازیلند شرقی، موزامبیک و زیمبابوه به وفور یافت می شود و در شرق و غرب گرمسیری آفریقا تا مالاوی و زامبیا گسترش یافته است. این گیاه، از جذاب ترین گیاه های این گونه است، و ساقه ای ضخیم و برگریز تا ارتفاع ۳ متر دارد.

روی سطح برگ ها به رنگ سبز براق، و زیر برگ ها کمی رنگ پریده تر است، همراه با رگه های جانبی و میان رگ ها، که تنها رگه های میانی برگ ها، برجسته هستند. تعداد زیادی برگ در انتهای شاخه ها وجود دارد که بیضی شکل هستند و اندک مدتی بعد از گلدهی گیاه، روی آن جوانه زده و ظاهر می شوند. زمان گلدهی این گیاه، از ماه می تا آگوست است. نام مولتی فلوروم Multiflorum، کلمه ای لاتین به معنی گل های بسیار است. این گیاه، دومین برگ بزرگ را در بین سایر گونه های آدنیوم ها دارد. آدنیوم مولتی فلوروم، به طور گسترده رشد نمی کند، زیرا رشد آن نسبت به گیاه رز صحرایی، کمتر و کند تر است.

آدنیوم سوازیکوم (Adenium swazicum):

آدنیوم سوازیکوم، بومیِ سوازیلند و مناطق مجاور آن در شرق آفریقای جنوبی و موزامبیک است. رنگ گل های این گیاه بسیار متنوع بوده و از صورتی کم رنگ تا بنفش-صورتی، متغیر است. به طور معمول، این گیاه تا چندین ماه دوره ی گلدهی دارد و ساقه های آن، به خصوص در گیاهانی که بیش از حد سایه دارند، افتاده و خمیده است.

گیاهان بزرگتر، دارای ریشه هایی عظیم و تنه هایی ضخیم هستند. این گیاه، درختچه ای کوچک است و بلندی آن تا ۶۵۰ میلی متر می رسد و یک ساقه ی بزرگ، خمیده و ساکولنتی دارد که این ساقه، چندین شاخه ی سفید مایل به سبز یا خاکستری رنگ، تولید می کند. برگ های ساده این گیاه، بلند، نازک و صاف، به طول ۴۰-۱۳۰ میلی متر و عرض ۷-۳۰ میلی متر بوده و به صورت خوشه ای در انتهای شاخه ها، جوانه زده و پدیدار می شوند.

برگ ها چین دار و قسمت میانی آن از نوک ها پهن تر بوده و رگبرگ ها در زیر برگها، برجسته هستند. تفاوت آدنیوم مولتی فلوروم و آدنیوم سوازیکوم در این است که قسمت داخلی کاسه ی گل های آدنیوم سوازیکوم، پرزدار بوده و سطح صافی ندارد، و همچنین حاشیه گلبرگ ها و گلها، که قبل از جوانه زنی برگ ها پدیدار می شوند، به رنگ تیره می باشد.

آدنیوم سوازیکوم، بومیِ مناطقی کوهستانی است که دارای زمستانهای نسبتاً سردی هستند؛ به همین دلیل، این گونه آدنیوم، می تواند اندکی سرما و یخبندان را با آسیب کم یا بدون آسیب، تحمل کند. این گونه همچنین به باران های زمستانی عادت دارد و به همین دلیل، تحمل خیس شدن و هوای سرد را دارد.

آدنیوم سوازیکوم گلهای سفید رنگی دارد. برخی می گویند که سوازیکوم های موجود در طبیعت وحشی، ممکن است دارای گلهایی قرمز رنگ باشند، اما در کشت این به صورت زراعتی، چنین مسئله ای بعید به نظر می رسد. این گونه بعد از آدنیوم رز صحرایی، دومین گیاه والد محبوب در تهیه گونه های ترکیبی به شمار می رود.

آدنیوم سوازیکوم

آدنیوم سومالنس (Adenium Somalense):

آدنیوم سومالنس، بومیِ جنوب سومالی، کنیا و تانزانیا است. این گیاه در سومالی و مناطق مجاور کنیا، به شکل یک درختچه ی کوچک به ارتفاع 4.5 متر، با یک تنه بسیار متورم و ضخیم است. در مناطق دیگر به شکل بوته ای و شبیه آدنیوم رز صحرایی یافت می شود. گل های این گیاه به شکل گل های آدنیوم رز صحرایی، اما کمی کوچکتر هستند. تنها بعضی از گونه های آدنیوم عربی (عربیکوم) (A. arabicum) و آدنیوم سوکوترانوم (socotranum) هستند که کاودکس های بزرگتری دارند. گل های این گیاه با توجه به اندازه آن، نسبتاً کوچک هستند. مشخص ترین ویژگی‌های این گیاه، داشتن کاودکس هایی مخروطی شکل، برگ هایی با رگبرگ هایی به رنگ روشن، و شهدی است که در پایه گلبرگ ها، تولید می شود. این گونه آدنیوم، به شدت نسبت به سرما حساس و کم تحمل است. دمای کمتر از ۵۰ درجه فارنهایت (۱۰ درجه سانتیگراد) ظرف مدت چند هفته، گیاه را از پای درآورده و ریشه های آن را می خشکاند. احتمالاً به همین دلیل و همچنین به دلیل بزرگ بودن اندازه ی گیاه است که کاشت آن در زراعت و کشاورزی، رواج چندانی ندارد.

آدنیوم کریسپوم (Adenium Crispum):

آدنیوم کریسپوم در نوار ماسه ای نزدیک سواحل جنوب سومالی وجود دارد. در طبیعت، کاودکس هایی دوک مانند و زیرزمینی تولید می کند و بیشتر ریشه های آن، در نزدیکی و بالای این کاودکس ها شکل می گیرند. کریسپوم های زراعی، کاودکس هایی بالاتر از سطح خاک تولید می کنند که خوشبختانه این کاودکس ها، قادر است از سمت پایین دوباره ریشه زایی کند. ساقه های این گیاه نازک هستند و بندرت طول آنها از 30 سانتیمتر بلندتر می شود. گل های کوچک این گیاه نیز بسیار مشخص هستند و به دلیل ظاهر زیبایشان، به عنوان بهترین شناسه شناخته می شوند: روی اکثر گلبرگ های سفید رنگ این گیاه، خط های قرمز رنگی کشیده شده که از دهانه تا حاشیه گلبرگ ها، ادامه دارند. گلبرگ های بعضی از انواع گونه های آدنیوم کریسپوم، صاف و تخت هستند و برخی دیگر گلبرگ هایی قرمز رنگ و مستحکم دارند. این گونه به اندازه آدنیوم سومالنس، به سرما حساس است. این گیاه همچنین آب و هوای گرم و مرطوب را نیز تحمل نمی کند. به همین دلیل است که کاشت آن با وجود داشتن گلهایی بسیار زیبا و اندازه جمع و جور و کوچک اش، در زراعت و کشاورزی، رواج چندانی ندارد.

آدنیوم کریسپوم

آدنیوم بومیانوم (Adenium Boehmianum):

آدنیوم بومیانوم، غربی ترین گونه آدنیوم ها بوده و بومیِ شمال غربی نامیبیا و جنوب آنگولا می باشد. این گیاه به کندی رشد می کند و باید چندین سال از کاشتش بگذرد، تا گل بدهد. گل های این گیاه معمولاً کم رنگ و یکدست هستند. به نظر می رسد که آدنیوم بومیانوم، از خانواده آدنیوم سوازیکوم باشد، اما در مناطق جنوبی آفریقا در نامیبیا و جنوب آنگولا یافت می شود. این گیاه، به صورت بوته ای قائم با ساقه هایی ساکولنتی است و ریشه های نسبتا چاق و گوشتی ای دارد. این گیاه، بزرگ ترین برگ ها را در میان گونه های تیره ی آدنیوم ها دارد. گلهای این گیاه تقریباً به صورت دایره ای شکل هستند و از اواخر تابستان تا اوایل زمستان پدیدار می شوند. آدنیوم بومیانوم از نظر داشتن گلبرگ هایی به رنگ صورتی یکنواخت و شاخک بسیار کوتاهش، به آدنیوم سوازیکوم شبیه است.

آدنیوم اولیفولیوم (Adenium oleifolium):

آدنیوم اولیفولیوم گونه ای کوچک است که یک عدد کاودکس زیرزمینی و چند ساقه به طول تا 0.6 متر دارد. این گیاه، بومیِ صحرای کالاهاری در جنوب بوتسوانا و شمال نامیبیا و آفریقای جنوبی می باشد. رشدی کند و گلهای نسبتاً ریزی دارد. شاخه ها در جوانی انبوه هستند و با افزایش سن گیاه، به ندرک پراکنده و کم می شوند. برگهای این گیاه به رنگ سبز زیتونی، کشیده و باریک به طول ۵۰-۱۱۰ میلی متر و عرض ۴-۱۳ میلی متر اند و به صورت خوشه ای در انتهای شاخه های گیاه، جوانه زده و پدیدار می شوند. گلها به رنگ صورتی مانند ماهی سالمون، یا صورتی کم رنگ یا قرمز رنگ هستند و همراه با برگها ظاهر می شوند. این گیاه، کوچکترین گونه در میان آدنیوم هاست.

آدنیوم سوکوترانوم (socotranum):

آدنیوم سوکوترانوم گونه ای نادر است و تنها در جزیره جدا شده سقطرا در اقیانوس هند در جنوب شبه جزیره عربستان و شرق آفریقا، بسیار نزدیک به کشور یمن، یافت می شود. این گیاه با تنه عظیم خود به ارتفاع ۱۵ فوت و قطر ۸ فوت، بزرگترین و غول آسا ترین گونه در میان آدنیوم ها به شمار می رود! سالها، بندر سقطرا میزبان نیروی دریایی شوروی بود که دسترسی به این گیاه و بذرهای آن، برای همه ی افراد، با محدودیت هایی همراه بود. در سال های اخیر، دسترسی افراد به آن امکان پذیر شد، اما مقامات منابع طبیعی از این گیاه به شدت محافظت می کنند و جمع آوری محصولات گیاهی آن از هر نوعی، غیرقانونی است.

آدنیوم سوکوترانوم، هزاران گونه مختلف در طبیعت دارد، اما گونه های بسیار کمی از سوکوترانوم ها در مزارع و کشتزارها، پرورش پیدا می کنند. به ندرت می‌توان از گونه های زراعتی این گیاه، بذر قابل کشت تهیه کرد. آدنیوم سوکوترانوم بومیِ جزیره Socotra (Soqotra) است. این گیاه نسبت به گونه های دیگر آدنیوم ها (به جز آدنیوم عربیکوم)، فصل رشد بسیار کوتاهی دارد.

برگ های اندکی، قبل از رسیدن اواسط تابستان، جوانه زده و رشد می کنند و تنها برای چند هفته، ساقه ی این گیاه رشد می کند. گلهای صورتی این گیاه، چند هفته در فصل بهار ظاهر می شوند، در حالی که گیاه بدون برگ است. موقعیت مکانی این گیاه، اندازه بزرگ و تا همین اواخر در دسترس نبودن آن، سبب شده که آن را به عنوان یک آدنیوم جام مقدس بدانند. این گیاه، بسیار ارزشمند است، زیرا رشد آن بسیار کند است و یک نهال کوچک، دهه های زیادی طول می کشد تا به اندازه قابل توجهی برسد.

آدنیوم سوکوترانوم

آدنیوم عربی (عربیکوم) (Adenium Arabicum):

آدنیوم عربی، بومیِ شبه جزیره عربستان، به ویژه از عربستان سعودی و یمن است. یک گونه از این آدنیوم که بومیِ عربستان سعودی است، بسیار بلند است و مانند آدنیوم سومالنس، تا ارتفاع 3.6 متر رشد می کند. نوع دیگری از این گونه، ارتفاع کمتری دارد و ساقه های پر شاخ و برگش، می تواند کاودکس هایی به قطر 1 متر ایجاد نماید. این گیاه به سرعت رشد می کند و می تواند تنها در عرض چند سال، کاودکس های بزرگی تولید کند. این گیاه در طول سال، به صورت پراکنده گل می دهد.