انواع سبزیجات معطر

به سبزی‌هایی که دارای طعم و عطر فوق العاده هستند سبزی معطر می‌گویند. از این سبزی‌ها به عنوان چاشنی و ادویه در پخت غذاها استفاده می‌شود. همچنین به صورت خوراکی نیز مصرف می‌شوند. خشک شده این سبزی‌ها نیز دارای کاربردهای زیادی است برای مثال از شوید و نعناع خشک می‌توان برا تعادل سردی سالاد و لبنیات استفاده کرد. به ‌طور کلی این سبزی‌ها را می‌توان از طریق بذر به راحتی در فضای باز و خانه کشت داد. در این مقاله قصد داریم شما را با تعدادی از سبزی‌های معطر و خواص آن‌ها آشنا کنیم.

آویشن:

این سبزی معطر با نام انگلیسی Thyme plant گیاهی متعلق به خانواده نعناع است. این گیاه دارای کاربرد‌ها و خواص گوناگونی است برای مثال از آویشن در یونان باستان برای بخور در معابد استفاده می‌کردند و آن را به آب اضافه می‌کردند. مصریان برای درمان بوی بد دهان از این گیاه می‌کردند. وجود تیمول و کاراکرول خاصیت ضد میکروبی دارد و به درمان سرماخوردگی، گلو درد و سرفه کمک می‌کند.

همچنین دیورتیک بودن گیاه آویشن در دفع سموم بدن موثر بوده و برای کاهش وزن مفید است. از دیگر استفاده‌های این سبزی معطر می‌توان به استفاده به عنوان دمنوش، سبزی خوراکی و چالشی سوپ و دیگر غذاها اشاره کرد. به دلیل اینکه آویشن برای دردهای قاعدگی مفید بوده و یک محرک رحمی محسوب می‌شود مصرف بیش از حد آن در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.

پونه:

پونه با نام علمی Mentha Pulegim گیاهی از خانواده Ibiatae است. این گیاه بومی اروپا، خاورمیانه و شمال آفریقاست. پونه با نام‌های دیگری همچون گیاه پشه و گیاه برج نیز شناخته می‌شود. زمانی این سبزی را خرد می‌کنید بوی بسیار معطری از آن ساطع می‌شود که بسیار مشابه بوی نعناع است. در ادامه به چند مورد از خواص این گیاه اشاره می‌کنیم:

متانول موجود در پونه باعث خلط آوری می‌شود و در نتیجه این گیاه را به یکی تسکین دهنده‌های علایم سرماخوردگی و آنفولانزا تبدیل کرده است.

خاصیت ضد انعقاد خون دارد.

تسکین دهنده اعصاب و آرامبخش است.

روغن پونه به دلیل طبع گرم و ملایم برای ماساژ درمانی و درمان درد مفاصل و عضلات بسیار مفید است.

خاصیت تصفیه کنندگی این گیاه باعث از بین رفتن اسید اوریک و درمان ارتروز می‌شود.

پیاز کوهی:

از نظر ظاهری گیاهی باریک و دراز با رنگ سبز است و مزه‌ای تند دارد. همچنین این گیاه برگ‌هایی به رنگ سبز دارد و از طریق بذر کشت می‌شود. از جمله استفاده‌های که از این سبزی معطر می‌شود می‌توان به مصارف خوراکی و تزئین انواع غذاها به ویژه سوپ اشاره کرد. نام دیگر آن سیر کوهی است. با ساقه دایره‌ای شکر و صاف است گل‌های این گیاه گلچه‌ای زیادی به رنگ سفید یا قرمز دارد.

خواص پیاز کوهی عبارت اند از:

• باعث مقاومت بدن در برابر بیماری‌های واگیر می‌شود.
• رفع اسهال خونی
• درمان آنفولانزا
• کاهش فشار خون

نعناع:

نعنا یک نوع سبزی معطر خوراکی از رده دو لپه‌ای‌های پیوسته گلبرک است این گیاه سر دسته تیره نعناعیان است. نعناع از نظر خواص و اسانس‌ها مشابه پونه است اما از نظر ظاهری برگ‌های کم کرک‌تری دارد و بریدگی‌های کنار برگ‌های آن نسبت به پونه بیشتر است. از جمله خواص این سبزی می‌توان به رفع سردرد، تب، حالت تهوع و اختلالات گوارشی اشاره کرد. این گیاه با تسکین سیستم گوارشی در رفع گاز معده موثر است. همچنین روغن طبیعی نعناع دارای خاصیت ضد عفونت، ضد التهابی و ضد ویروسی است. مصرف نعناع به دلیل افزایش سوخت و ساز بدن و چربی سوزی به افرادی که در رژیم لاغری هستند توصیه می‌شود.

کرفس:

کرفس با نام علمی Apium Graveolens گیاهی خوراکی است و می‌تواند ارتفاعی تا یک متر داشته باشد. از جمله خواص این سبزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جلوگیری از افزایش فشار خون
• فتالاید موجود در کرفس باعث عبور راحت‌تر خون از دیواره شریانی می‌شود در نتیجه فشار کمتری به رگ‌ها وارد می‌شود و سبب سلامت قلب می‌شود.
• کاهش کلسترول
• کاهش اسیداوریک باعث تولید ادرار می‌شود.
• برای درمان سنگ کلیه و سنگ مثانه مفید است.
• کرفس دارای کالری کمی بوده و به افرادی قصد کاهش وزن دارند توصیه می‌شود.

مرزه:

این سبزی معطر گیاهی یک ساله بوده و جزو خانواده نعناع است. از نظر ظاهری دارای برگ‌های صاف و گل‌های کوچک است و استفاده از آن به گذشته برمی‌گردد.

از جمله خواص آن می‌توان به نابودی انگل‌های روده، درمان اسهال، رفع حساسیت و جلوگیری از کم خونی اشاره کرد، همچنین این سبزی سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی است.

نکته مهم در خصوص مصرف این گیاه این است که مصرف آن بعد از انجام عمل‌های جراحی باعث افزایش خطر خونریزی می‌شود.

رزماری:

رزماری یا رومارن با نام علمی Rosmarinus Officinalis گیاهی از خانواده Lamiaceae است. این گیاه چند ساله دارای ساقه چوبی، برگ‌های سوزنی است و در فصل بهار و تابستان گل‌هایی به رنگ سفید، صورتی، بنفش و آبی در انتهای شاخه گیاه به وجود می‌آید. این سبزی معطر از دیرباز به دلیل خواص دارویی و خوراکی و بوی بی نظیر خود مورد استفاده قرار گرفته است.

از جمله خواص رزماری می‌توان به سلامتی پوست و مو، موثر در بهبود آلزایمر به کمک وجود انتی اکسیدان‌ها اشاره کرد. بوییدن رزماری در افزایش روحیه مثبت موثراست و جوشانده این گیاه برای برای میگرن استفاده می‌شود.

گشنیز:

با نام علمی Coriandrum Sativum یکی از سبزی‌های معطر و بومی جنوب غرب آسیا و شمال آفریقا است. بیشترین تولید این سبزی متعلق به شهرستان نهاوند است. گشنیز علاوه بر طعم و بوی بی نظیر به دلیل ارزش غذایی بالا و خواص درمانی فراوان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چند مورد از خواص این سبزی به شرح زیر است:

• بهبود عملکرد کبد
• این سبزی برای مقابله با باکتری سالمونلا بسیار مفید است.
• مصرف این سبزی می‌تواند از بدن در برابر عفونت‌های دستگاه اداری محافظت کند.
• این سبزی با ترشح انسولین به عنوان کاهش دهنده قند خون شناخته می‌شود.

شوید:

شوید یا شبت گیاهی یک ساله یا دو ساله با نام علمی Anethum Graveolens dhi است. ارتفاع آن به یک متر نیز می‌رسد و دارای ریشه راست و مخروطی شکل به رنگ سفید است. این سبزی معطر متعلق به جنوب غربی آسیا و آسیای میانه است. از این سبزی هم به صورت تازه در پخت آش و قورمه سبزی و هم به صورت خشک شده استفاده می‌شود. اضافه کردن تخم شوید به غذاها مانع از ترش شدن معده می‌شود. مصرف بیش از اندازه در مصرف شوید می‌تواند سبب بروز مشکلاتی مانند ضعف مغز، چشم، معده، کلیه و مثانه شود.

جعفری:

جعفری یکی از گیاهان گلدار بوده و بومی منطقه مدیترانه است. از این سبزی به طور گسترده در غذاهای اروپای شرقی، و آمریکا استفاده می‌شود. این گیاه دو ساله رنگ سبز دارد و جزو راسته کرفس سانان است.

جعفری دارای ۳ نوع مختلف است:

جعفری برگ مجعد:

شایع‌ترین نوع جعفری این نوع جعفری است که با نام جعفری معمولی نیز شناخته می‌شود. از آن به عنوان چاشنی در سوپ، خورشت و دیگر غذاها استفاده می‌شود.

جعفری برگ صاف یا تخت:

برگ صاف یا جعفری ایتالیایی طعم بیشتری نسبت به معرفی برگ مجعد دارد و می‌توان آن را پخت خورشت و سوپ و همچنین در سالاد و سس‌ها به کار برد.

جعفری هامبورگ:

ریشه شلغم یا جعفری آلمانی نام دیگر این نوع از جعفری است. در این نوع از ریشه‌های سبزی استفاده می‌شود. می‌توان آن را به صورت بو داده، سرخ شده و خرد شده در سوپ و خورشت استفاده کرد.

خواص جعفری عبارت است از:

با داشتن مقادیر زیادی از ویتامین K باعث حفظ تراکم استخوان و در نتیجه حفظ سلامت استخوان می‌شود.

این سبزی خوش رنگ و خوش طعم سبب جلوگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود.

به دلیل آب فروان ادرار آور است و می‌تواند در درمان اختلالات کلیوی موثر باشد.

ترخون:

ترخون گیاهی پایا، علفی و چند ساله از جنس Artemisia و تیره کاسنی است. این سبزی بومی آسیای میانه و شمالی، قفقاز و خاور دور است. البته خاستگاه اصلی ترخون را به دره‌های آبرفتی روسیه و نواحی غربی آمریکای شمالی نسبت داده‌ شده است. امروزه این سبزی معطر را می‌توان پرورش داد.

عطر و طعم این سبزی ملایم است و در صورت حرارت دیدن طعم آب بیشتر می‌شود. این سبزی علاوه بر مصرف به عنوان طعم دهنده و چاشنی در تهیه غذاها، دارای خواص درمانی زیادی نیز هست که در زیر چند مورد از آن‌ها را بیان می‌کنیم:

• وجود انتی اکسیدان فراوان در این گیاه باعث مبارزه بدن با رادیکال‌های آزاد و در نتیجه پیشگیری از ابتلا به سرطان می‌شود.
• جلوگیری از بیماری‌های قلبی
• مصرف ترخون برای کسانی که دیابت دارند بسیار مفید است زیرا وجود فیبرها رژیمی در این سبزی باعث کنترل قند خون می‌شود.
• ترخون از سبزی‌های حاوی آهن است بنابراین برای افرادی که کم خونی دارند بسیار مفید است.
• محافظت از مخاط روده به کمک ماده‌ای به نام زینک که سبب جلوگیری از آسیب به مخاط روده و درنتیجه جلوگیری از اسهال می‌شود.

جمع بندی:

سبزی‌های معطر دارای انواع بسیار زیادی هستند که در این مقاله به معرفی چند مورد از آن‌ها پرداختیم. این سبزی‌ها علاوه بر مصرف خوراکی و استفاده به عنوان چاشنی در تهیه انواع غذاها و دارای خواص درمانی بسیار زیادی نیز هستند.