بلوبری و خواص آن

بلوبری گیاهی از خانواده Ericaceae است که گیاه بومی مناطق مختلفی در آمریکای شمالی، اروپا، آسیا و آفریقا است. بلوبری دارای گونه های مختلف و متنوعی است که به لحاظ ارتفاع گیاه شامل بوته های کوتاه قامت 10 سانتی متری تا بوته های بلند قامت 4 متری می شوند.

در میان این گونه های متنوع نمونه هایی با میوه های آبی رنگ و با کیفیت وجود دارند که برای کشت و پرورش مورد توجه قرار گرفته اند. این گونه از بلوبری متعلق به آمریکای شمالی است. برگهای بلوبری بیضوی شکل و تیز و همیشه سبز هستند که طول آنها در حدود 8-1 سانتی متر می باشد. بلوبری گلهایی به رنگ سفید، قرمز و یا صورتی کمرنگ دارد. میوه بلوبری نارس رنگی سبز دارد که بتدریج قرمز رنگ شده و پس از اینکه به طور کاملا رسیده شد به رنگ آبی تیره تغیر رنگ می دهد.

شاید این میوه خوشمزه برای بسیاری ناشناخته باشد به همین منظور ما در ادامه این مقاله به معرفی بیشتر این میوه و اینکه اصلا بلوبری چیست و چه خواصی دارد خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

بلوبری چیست؟

میوه بلوبری بسیار خوشمزه و پرطرفدار است که علاوه بر زادگاه اصلی خود در بسیاری از مناطق آمریکا و اروپا به صورت تجاری کشت می شود. بلوبری ها کم کالری بوده و میوه ای سالم با خواص فوق العاده هستند.

توت های کوچک و گرد بلوبری دارای قطری در حدود 5 الی 6 میلی متر می باشند و دامنه رنگ آنها می تواند از آبی تا بنفش متغیر باشد. ظاهر انواع بلوبری با توجه به گونه های مختلف آن تا حدوی ممکن است متفاوت باشد. بلوبری ها طعمی دلپذیر و شیرین دارند. مصرف آنها عمدتا به صورت تازه خوری است ولی ممکن است به صورت یخ زده هم نگهداری و مصرف شوند. علاوه بر این بلوبری در تهیه انواع مربا، ژله، اسموتی و به عنوان طعم دهنده مورد استفاده قرار می گیرد.

از گیاه بلوبری علاوه بر موارد تغذیه ای به عنوان یک میوه با خواص درمانی نیز برای درمان و بهبود بسیاری از بیماری ها استفاده می شود. بلوبری به عنوان منبعی غنی از پروآنتوسیانیدین (proanthocyanidin) شناخته می شود که همین ترکیب باعث ایجاد خواص درمانی مختلف در این گیاه می شود.

بلوبری در زبان فارسی با نام زغال اخته آبی شناخته می شود و حاوی مقادیر بالایی از ویتامین c، ویتامین k، منگنز و انواع دیگر آنتی اکسیدان هاست که نقش مهمی در تامین سلامت بدن دارند.

با اینکه امروزه در تمام نقاط دنیا کاشت و پرورش بلوبری انجام می گیرد ولی آمریکای شمالی اولین تولید کننده بلوبری بوده و 90 درصد بلوبری دنیا در این منطقه تولید می شود. مردم آمریکای شمالی متناسب با آب و هوای منطقه خود کار برداشت میوه بلوبری را از اواسط ماه آوریل و اوایل اکتبر مصادف با اردیبهشت تا آبان ماه انجام می دهند. مرداد ماه زمان اصلی برداشت میوه بلوبری محسوب می شود.

برخی از حقایق تغذیه ای بلوبری

بلوبری دارای مواد مغذی بی شماری بوده و حاوی مقادیر بالایی از آنتی اکسیدان است. بلوبری در رتبه بندی ORAC در رتبه 9621 به لحاظ برخورداری از آنتی اکسیدان قرار دارد. بلوبری کم کالری بوده و مقدار چربی موجود در آن بسیار ناچیز است ولی در مقابل حاوی مقدار قابل توجهی فیبر سالم است. شما با مصرف یک پیمانه بلوبری در روز می توانید مواد مغذی به شرح زیر را برای بدن خود تامین کنید:

رسوراترول، گالیک اسید، لوتئین، زاگزانتین، ویتامین K (35 درصد نیاز روزانه بدن)، ویتامین C (25 درصد نیاز روزانه بدن)، منگنز (25 درصد نیاز روزانه بدن) و فیبر (17 درصد نیاز روزانه بدن).

گالیک اسید موجود در ترکیبات بلوبری یکی از ترکیبات مفید و بسیار مهم است. طبق تحقیقات صورت گرفته گالیک اسید یک عامل ضد قارچی و ضد ویروسی بسیار قدرتمند است که قادر است به عنوان یک آنتی اکسیدان موثر عمل نماید. بنابراین مواد غذایی دارای گالیک اسید به عنوان داروهای طبیعی قدرتمند برای بدن محسوب می شوند.

خواص بلوبری

بلوبری دارای خواص زیادی است که در ادامه به برخی از مهمترین خواص آن اشاره خواهیم کرد.

جلوگیری از پیشروی سرطان

همانگونه که اشاره شد بلوبری دارای مقادیر بالایی از آنتی اکسیدان است و بر همین اساس می تواند جلوی پیشروی سلول های سرطانی را مسدود کرده و باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان های دهان، سینه، روده و پروستات می شود. در مطالعاتی که در آنها از عصاره گونه های مختلف بلوبری استفاده شده چنین دریافته اند که بیشترین میزان تاثیر بلوبری در سلول های سرطانی روده بزرگ و سینه است.

مواد غذایی حاوی گالیک اسید مانند بلوبری بر خلاف روش های تابشی و شیمی درمانی که درمان های رایج این بیماری محسوب می شوند، قادرند بدون آسیب رساندن به سلول های سالم، سلول های سرطانی را از بین ببرند.

طبق مطالعه دیگری که برای پی بردن به ترکیبات ضد سرطانی بلوبری صورت گرفته است محققان دریافته اند که وجود مواد شیمیایی گیاهی از قبیل فلاونول، تانین، فنولیک اسید و آنتوسیانین در بلوبری است که این میوه را به عنوان یک داروی ضد سرطانی قوی معرفی می کند. همچنین آنتوسیانین ها به عنوان منابعی که اثرگذاری زیادی در جلوگیری از تکثیر سلول های سرطانی دارند شناخته می شوند.

بذر بلوبری بلوکراپ

کاهش احتمال ابتلا به بیماری قلبی

میوه و سبزیجات به عنوان بهترین منابع برای تغذیه و تامین سلامت قلب محسوب می شوند و تاثیر آنها در کاهش احتمال ابتلا به بیماری قلبی انکار ناپذیر است. بلوبری با دارا بودن مقادیر قابل توجهی از آنتی اکسیدان باعث کاهش میزان استرس اکسیداتیو شده و به همین جهت باعث حفظ سلامت قلب می گردد.

تقویت عملکرد مغز و پیشگیری از آلزایمر

بسیاری از محققان بر این باورند که مصرف بلوبری میتواند ابتلا به بیماری های تباهی عصبی و زوال شناختی همانند آلزایمر را به تعویق بیاندازد و باعث بهبود حافظه و تقویت عملکرد مغز شود. طبق تحقیقات انجام گرفته مصرف بلوبری می تواند نقش قابل توجهی در التیام سلول های حافظه ایفا کند و پلی فنول های موجود در ترکیبات بلوبری با ورود به مغز باعث جلوگیری از آسیب های مغزی می شوند.

کمک به سلامت دستگاه گوارش و فرایند هضم

عصاره بلوبری با داشتن فنولیک در ترکیبات خود می تواند مانع رشد و تکثیر باکتری های بیماری زا از قبیل سالمونلا، استافیلوکوکوس و هلیکوباکتر پیلوری در دستگاه گوارشی شود. باکتری هلیکوباکتر پیلوری در برابر آنتی بیوتیکی با نام کلاریترومایسین مقاوم است، طبق نتایج بدست آمده از مطالعات انجام شده مصرف عصاره بلوبری علاوه بر جلوگیری از رشد این باکتری باعث افزایش آسیب پذیری آن در مقابل آنتی بیوتیک کلاریترومایسیم می شود. بلویری وحشی با داشتن خاصیت Prebiotic باعث تسریع در رشد باکتری های خوب در روده شده و اینگونه باعث حفظ سلامت سیستم گوارشی در بدن می شود.

موثر در کاهش کلسترول خون

بلوبری به دلیل دارا بودن فیبر یک میوه موثر برای کاهش کلسترول خون محسوب می شود. فیبر مانع از جذب کلسترول بد در خون می شود. براساس مطالعه ای که دانشمندان انجام داده اند ثابت شده که عصاره بلوبری یک ماده طبیعی موثر در کاهش کلسترول خون است. کاهش کلسترول خون مانع انسداد رگ های خونی یا تصلب شرایین می شود.

کاهش وزن با بلوبری

بلوبری حاوی مقادیر بالایی از فیبر و آنتی اکسیدان است، کالری پایینی داشته و شاخص گلیسمی (GI) آن نیز پایین است، از این رو این میوه امروزه به یکی از مواد اصلی در رژیم های لاغری تبدیل شده است. پایین بودن شاخص گلیسمی بلوبری یعنی اینکه سریعا باعث افزایش قند خون نمی شود و مصرف کننده برای مدت بیشتری احساس سیری خواهد کرد.

بلوبری همچنین دارای کربوهیدارت پایین هم می باشد که سرعت جذب آن نیز پایین است و به آهستگی جذب بدن می شود. فیبر موجود در بلوبری باعث به تعویق افتادن گرسنگی می شود و برای افرادی که قصد کاهش وزن و رژیم گرفتن دارند یک گزینه خوب محسوب می شود.

کمک به کاهش خطر پرفشاری خون

شما با مصرف فقط یک نوبت بلوبری در طول هفته می توانید تا 10 درصد خطر ابتلا به پرفشاری خون را در خود کاهش دهید. طبق مطالعه ای که در سال 2013 انجام شد مصرف سه وعده بلوبری در هفته می تواند با کمک به کاهش فشار خون تا 34 درصد احتمال خطر سکته قلبی را کاهش دهد. بلوبری با داشتن میزان سدیم پایین یک داروی طبیعی و موثر برای افراد مبتلا به پرفشاری خون به شمار می رود.

کمک به سلامت دستگاه مجاری ادراری

با توجه به نتایج مطالعات انجام شده بلوبری می تواند منجر به کاهش عفونت های مجاری ادراری شود. بلوبری به دلیل دارا بودن ماده ای به نام پروآنتوسیانین مانع از بروز عفونت باکتریایی در دستگاه مجاری ادراری می گردد.

همچنین مقادیر بالای ویتامین C مانع از رشد و تکثیر باکتری های بیماری زا در مجاری ادراری می شود. مصرف 15 میلی گرم ویتامین C بلوبری می تواند باعث برطرف شدن نیاز بدن شما به این خاصیت باشد.

مبارزه با روند پیری

بلوبری ماده ای غذایی با میزان آنتی اکسیدان بالاست که استفاده از آن می تواند مانع ورود رادیکال های آزاد به پوست شده و در نتیجه از آسیب ناشی از فعالیت رادیکال های آزاد به پوست جلوگیری می کند. رادیکال های آزاد یک عامل خطر زا برای پوست می باشند که با فراهم کردن زمینه بروز استرس اکسیداتیو باعث ایجاد چین و چروک و خشکی در پوست شده و نهایتا روند پیری پوست را تسریع می کنند. مصرف یک وعده بلوبری می تواند باعث حفظ جوانی و لطافت پوست شده و با روند پیری پوست مبارزه می کند.

فواید بلوبری در رفع آکنه

بلوبری نه تنها باعث به تاخیر افتادن پیری می شود بلکه می تواند به رفع آکنه های موجود روی پوست نیز کمک کند. آکنه عارضه ای پوستی است که بسیاری از افراد در سنین مختلف به آن دچار می شوند. بلوبری حاوی مقادیر بالایی سالیسیلیک اسید است که این ماده در بسیاری از محصولات درمانی موضعی برای آکنه مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده باعث باز شدن منافذ پوست و پاکسازی سلول های مرده پوست می شود و بدین طریق عامل ایجاد آکنه را از بین می برد.

کمک به افزایش رشد مو

قرار دادن بلوبری در سبد غذایی می تواند مشکلات مربوط به رشد موهای شما را مرتفع سازد. ماده شیمیایی گیاهی پروآنتوسیانین که در ترکیبات بلوبری موجود می باشد با از بین بردن سلول های مرده یا کراتین از سطح فولیکول های مو، باعث تحریک رشد مو شده و نهایتا به تولید سلول های جدید برای رشد مو کمک می کند.

همچنین وجود ویتامین B12 در بلوبری مانع از دچار شدن به کم خونی کشنده شده و از سفید شدن موها جلوگیری می کند.

تقویت و التیام بینایی

بلوبری در میان مردم ژاپن به میوه بینایی معروف است. وجود آنتی اکسیدان در مقادیر بالا در این میوه همراه با ترکیبات مفید دیگر شیمیایی گیاهی به تقویت و التیام بینایی کمک می کند.

مطابق با مطالعه ای که در ژاپن انجام گرفته بلوبری با خواصی که دارد باعث تقویت دید درشب، واکنش به تاریکی و نور می شود. همچنین عصاره بلوبری نقش مهمی در پیشگیری از آب مروارید دارد.

کمک به سلامت استخوان ها

بلوبری سرشار از کلسیم، آهن، منگنز، فسفر، منیزم، زینک و ویتامین K است که همه این ترکیبات در حفظ سلامت استخوان ها نقش مهمی دارند. کمبود ویتامین K می تواند باعث ایجاد مشکلات جدی برای استخوان ها شده و منجر به افزایش خطر شکستگی در آنها شود.

پیش گیری از ابتلا به دیابت

یک فنجان بلوبری معادل 3.6 گرم فیبر دارد. استفاده از بلوبری سه بار در هفته می تواند باعث کاهش احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 در حدود 7 درصد شود. فیبر موجود در بلوبری میزان گلوکز خون در افراد مبتلا به دیابت نوع یک را کاهش می دهد و همچنین به بهبود سطح انسولین در مبتلایان به دیابت نوع 2 کمک می کند.

از جمله دیگر خواص مفید میوه بلوبری می توان به مبارزه با استرس و بهبود خلق و خو، درمان زخم، سوختگی و التهاب، پیشگیری از زایمان زودرس، کمک به کاهش یبوست و موثر در درمان آن و کمک به تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره نمود.

موارد منع مصرف بلوبری

بلوبری به دلیل داشتن مقداری ویتامین K در ترکیبات خود می تواند در افرادی که داروهای رقیق کننده خون از قبیل کومادین یا وارفارین مصرف می کنند تداخل دارویی ایجاد کند. ویتامین K موجود در بلوبری مانع از اثر بخشی داروهای رقیق کننده خون شده و می تواند زمینه انعقاد خون را فراهم نماید.

همانگونه که اشاره شد بلوبری می تواند از زایمان زودرس پیشگیری کند اما زیاده روی در مصرف آن در دوران بارداری می تواند آسیب زننده باشد. بهتر است پیش از افزودن بلوبری به رژیم غذایی خود در این دوران با پزشک خود مشورت نمایید.