خاک گلدان چه نوع خاکی است؟ همانطور که می‌دانید خاک به صورت سبک یا سنگین وجود دارد و انتخاب خاک به نوع گل و گیاه بستگی دارد اما بهترین خاک برای گلدان خاکی است که توانایی عبور آب از خود را داشته باشد. برای رشد بهتر و مطلوب گل و گیاه در گلدان، خاک باید زهکشی خوبی داشته باشد و مواد مغذی مورد نیاز گیاه را بتواند تامین کند. ما در این مقاله سعی داریم به معرفی خاک مناسب برای گلدان بپردازیم.
معرفی انواع خاک گلدان:
خاک های متفاوتی برای رشد هر چه بهتر گیاهان وجود دارد که به معرفی هر کدام می پردازیم.
خاک پیت ماس:
خاک پیت ماس یا خاک تورب، خاکی متشکل از بقایای خزه، جلبک‌ها و برگ‌های پوسیده است. رنگ این خاک سیاه است و به دلیل داشتن دانه بندی درشت از زهکشی و نفوذ پذیری بالایی برخوردار است. خاک پیت ماس برای اینکه عملکرد مناسبی داشته باشد بهتر است با کمی خاک باغچه و پرلیت ترکیب شود.
همچنین اگر پیت ماس را با خاک سنگین و رسی ترکیب کنید باعث سبک شدن و بهبود یافتن تهویه خاک می‌شود. ترکیب پیت ماس با خاک ماسه‌ای موجب حاصلخیزی بیشتر خاک و بالا رفتن میزان نگه‌داری آب در خود می‌شود. گیاهان آپارتمانی در این نوع خاک به خوبی رشد می‌کنند. خاک پیت ماس تقریبا برای همه گیاهان خانگی که ریشه‌های ضخیم دارند و به نور زیادی نیاز دارند مناسب است.
انواع خاکهای گیاهی
خاک برگ:
احتمالا نام خاک برگ را در بیشتر گل‌فروشی‌ها شنیده باشید. این خاک از فاسد شدن برگ گیاهان و درخت‌ها در خاک به وجود می‌آید. از این خاک برای سبک کردن خاکهای دیگر استفاده می‌شود. از آنجایی که این خاک مواد مغذی کمی دارد آن را با خاک باغچه و ورمی کمپوست ترکیب کنید تا خاکی سبک با ارزش غذایی بالا به دست آورید.
خاک شنی یا خاک ماسه‌ای:
این خاک همانند خاک برگ مواد مغذی بسیار کم و زهکشی بالایی دارد. از این رو آب بسیار کمی در خود نگه می‌دارد و برای قلمه زنی مناسب است. اگر می‌خواهید از این خاک برای رشد گیاهان آپارتمانی خود استفاده کنید حتما آن را با کوکوپیت و پیت ماس و خاک باغچه ترکیب کنید.
خاک رسی:
به تنهایی بدترین نوع خاک گلدان برای رشد گیاه است، زیرا از دانه‌های ریز رس شکل گرفته است که زهکشی بسیار پایینی دارد و خلل و فرج کافی برای تهویه ندارد. از این رو وقتی که گیاه را آبیاری کنید ذرات رس متراکم‌تر می‌شوند و باعث خفگی و مرگ گیاهان می‌شود. حتما این خاک را با ترکیبی از خاک برگ و پیت ماس و … استفاده کنید.
خاک خوب گیاهی
کمپوست فری پیت:
از مواد ارگانیکی مثل الیاف نارگیل، کمپوست سبز، پوسته‌های درخت که خرد شده است و مواد غیر ارگانیکی مثل شن و ماسه و پشم سنگ تشکیل شده است. توانایی انتقال مواد غذایی و اکسیژن به ریشه گیاه را دارد و مقدار زیادی آب در خود ذخیره می‌کند. ممکن است برای خاک گلدان کمی سنگین باشد که بهتر است آن را با پیت ماس و پرلیت ترکیب کنید.
کوکوپیت:
این خاک از پوست درخت نارگیل درست می‌شود. این خاک گزینه خوبی برای تنفس گیاهان است، زیرا از تخلخل هوایی بالایی برخوردار است از آنجایی که رطوبت زیادی در خودش ذخیره می‌کند خاک را برای مدت طولانی‌تری مرطوب نگه می‌دارد. مواد مغذی بالایی دارد و رشد ریشه در خاک را افزایش می‌دهد. کوکوپیت مانع از رشد علف هرز در خاک می‌شود.
کوکوپیت بهتر است با خاک باغچه، ورمی کمپوست، پیت ماس و پرلیت ترکیب شود. این ترکیب بهترین نوع ترکیب خاک گلدان محسوب می‌شود زیرا سبک است و زهکشی خوبی دارد. از کوکوپیت برای جوانه زنی گیاه استفاده نکنید، زیرا زمان جوانه زنی را طولانی می‌کند. این خاک از قیمت بالایی برخوردار است.
پرلیت:
نوعی سنگ معدنی (آتشفشانی) است که برای بالا بردن رطوبت و زهکشی در ترکیب با سایر خاک‌ها استفاده می‌شود. پرلیت دانه‌های ریز و درشت سفید رنگی است که سفید بودن آن خاصیت عایقی را در مقابل نور مستقیم خورشید ایجاد می‌کند. پرلیت در خود مقداری آب دارد همچنین توانایی تبادل هوایی و گازی در خاک را دارا است.
مهم‌ترین ویژگی پرلیت استریل کردن و تمیز نگهداشتن خاک است. باید درصد کمی از پرلیت را با سایر خاک‌ها ترکیب کنید، ترکیب بیشتر پرلیت باعث زیاد شدن هوا و بالا رفتن رطوبت بعد از آبیاری در خاک گلدان می‌شود. داشتن زهکشی مناسب باعث می‌شود وقتی گیاه آبیاری می‌شود تمام منافذ آن بسته نشود و در نتیجه گیاه می‌تواند نفس بکشد. از پرلیت برای نشاء و قلمه‌هایی که نیاز به رطوبت زیاد دارند استفاده می‌شود.
ورمی کمپوست:
این خاک همانند دیگر خاک‌ها به تنهایی مناسب خاک گلدان نیست. از ویژگی‌های این خاک می‌توان به سبک بودن، قابلیت نگه‌داری آب در خود و همچنین داشتن ریز مغذی‌هایی مانند روی، مس، منگنز، آهن اشاره کرد. ورمی کمپوست یک کود آلی و ارگانیک محسوب می‌شود. به رنگ قهوه‌ای دیده می‌شود، جرمی ندارد و برای حاصلخیزی خاک استفاده می‌شود.
انواع خاک رس
خاک لومی:
ترکیب این خاک از سیلت و رس و شن است. این خاک از پرکاربردترین‌ها برای خاک گلدان است که می‌توان آن را برای انواع گیاهان استفاده کرد. برای عملکرد بهتر خاک لومی آن را با خاک ورمی کمپوست ترکیب کنید، این ترکیب باعث بهتر شدن دسترسی ریشه گیاه به مواد مغذی و آب می‌شود.
هوموس:
این خاک از تجزیه بقایای حیوانات و گیاهان بر روی خاک به وجود می‌آید و رنگ قهوه‌ای تیره تا سیاه دارد. دارای مواد مغذی بسیار زیادی است، اما این خاک را نباید به تنهایی برای رشد گیاه استفاده کنید. بهتر است آن را با پیت ماس و خاک باغچه و … ترکیب کنید. به عنوان خاکی که مواد آلی بسیاری دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خاک سیلتی:
ما بین خاک شنی و رسی قرار می‌گیرد و بسته به ترکیب آن به خاک سیلتی شنی یا سیلتی رسی نامگذاری می‌شود. اگر این خاک درصد شن بالایی داشته باشد از زهکشی خوبی برخوردار خواهد بود و اگر با رس همراه باشد میزان زهکشی پایین می‌آید. همانند دیگر خاک‌ها باید با سایر خاک‌ها ترکیب شود تا نتیجه دلخواه به دست آید. هرگز از این خاک گلدان به تنهایی استفاده نکنید، زیرا به دلیل کم بودن مواد مغذی و زهکشی کم گیاه، پس از مدتی پژمرده شده و از بین می‌رود.
انواع کود های حیوانی
کود حیوانی:
همانطور که می‌دانید اضافه کردن کود حیوانی باعث رشد بهتر گیاه می‌شود اما به خاطر رشد علف‌های هرز و بعضاً ایجاد بوی بد کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. به دلیل وجود ازت در کود گاوی و گوسفندی همچنین وجود فسفر و پتاسیم بیشتر در کود مرغی میتوانید از این کودها در باغچه برای درختان و گیاهان استفاده کنید و شاهد رشد بهتر و باردهی مناسب آن‌ها باشید.
خاک باغچه:
در دسترس‌ترین خاک است که مواد مغذی بالایی دارد، اما به دلیل سنگین بودن نباید به تنهایی مورد استفاده قرار گیرد. حتما آن را با خاکهای دیگر ترکیب کنید تا زهکشی مناسبی پیدا کند. این خاک را میتوانید با ماسه و کود حیوانی نیز ترکیب کنید.
ویژگی های خاک مناسب گلدان
- خاک نباید خیلی سبک (مثل خاک ماسه‌ای) باشد، زیرا بر اثر آبیاری پی در پی مواد غذایی آن شسته می‌شوند و گیاه با کمبود مواد غذایی مواجه می‌شود. همچنین خاک گلدان نباید سنگین (مثل خاک رسی) باشد زیرا مانع خارج شدن آب اضافی از خاک می‌شود و مقدار زیادی آب درون آن باقی می‌ماند که باعث می‌شود ریشه‌ی گیاه به علت کمبود هوا به خوبی رشد نکند و یا در اثر رطوبت زیاد پوسیده شود.
- مواد ارگانیک مختلفی مانند خاک اره داشته باشد.
- از زهکشی مناسبی برخوردار باشد.
- خلل و فرج کافی داشته باشد تا ریشه بتواند به راحتی درون آن رشد کند.
- آب بتواند به راحتی در خاک نفوذ کند و اجازه عبور هوا به درون خود را بدهد.
- به طور کلی خاک از دو دسته معدنی و آلی شکل گرفته است که برای به دست آوردن خاک مناسب برای گلدان باید از هر دو دسته استفاده شود.
انواع خاک برای گیاهان
راه های مغذی کردن خاک گلدان:
برای تقویت خاک می توان از موارد زیر کمک گرفت.
تفاله قهوه یا چای:
با اضافه کردن تفاله قهوه به خاک، گیاه در حال رشد می‌تواند نیتروژن، منیزیم و پتاسیم مورد نیاز خود را به دست آورد. با این کار گیاه سبز رنگ و شاخه‌هایی محکم خواهد داشت. همچنین برای کمتر شدن خاصیت اسیدی قهوه میتوانید تفاله آن را در خاک گلدان دفن کنید.
اضافه کردن پوست تخم مرغ:
برای این کار پوست تخم مرغ را در میکسر بریزید و به صورت پودر در آورید سپس به خاک گلدان اضافه کنید. پوست تخم مرغ حاوی پتاسیم، فسفر، کلسیم و سیلیس است.
پوست موز:
برای استفاده از پوست موز، آن را در هوای آزاد خشک کنید، سپس خرد کنید و در خاک گلدان دفن کنید. استفاده از این کودها برای گیاه هیچ حساسیت و واکنش خاصی به دنبال نخواهد داشت.
خاک حاصلخیز و خوب
جمع بندی:
با وجود اینکه انواع خاک‌ها را در این مقاله مورد بررسی قرار دادیم اما شاید خیلی از شما به پاسخ قطعی در این باره که کدام خاک برای گلدان مناسب است نرسیده باشید. زیرا هر کدام از این خاک‌ها به تنهایی جوابگو رشد مطلوب گیاه نیستند و با ترکیب شدن با هم به خاک مناسب برای گلدان تبدیل می‌شوند، مثلا ترکیب پرلیت، پیت ماس، خاک برگ، پرلیت، کوکوپیت و خاک باغچه برای گیاهان آپارتمانی به جز کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها مناسب است و ترکیب ماسه، پیت ماس، خاک برگ و کوکوپیت برای کاکاتوس‌ها و ساکولنت‌ها مناسب است. حال با توجه به این مطالب میتوانید خاک و ترکیب مورد نیاز خود را تهیه نمایید و به رشد بهتر گل‌های خود کمک کنید.