پرورش و نگهداری بونسای انار زینتی

بونسای (Bonsai) واژه ای ژاپنی و به معنی کاشته شده در سینی یا گلدان است. در واقع بن سای به گیاهانی اطلاق می شود که در حالت طبیعی اندازه های بزرگی دارند، اما برای نگهداری در محیط های داخلی و آپارتمانی با فضاهای کوچک، کوچک سازی شده اند. انواع مختلفی از بونسای وجود دارد که برای زیباسازی فضای داخلی به کار می رود. بونسای انار زینتی یکی از بهترین بونسای های ایرانی با مقاومت بالا است که می توان در فضای داخلی و بیرونی آن را پرورش داد. امروزه از این بونسای زیبا برای تزئینات شب یلدا و و سایر مناسبتها استفاده می شود. با ما همراه باشید تا با پرورش و نگهداری بونسای انار زینتی آشنا شوید.

مشخصات گیاهی بونسای انار:

بونسای انار زینتی با نام های انار زینتی، گلنار و نانا شناخته می شود. خاستگاه این گیاه ایران و عراق است. انار مینیاتوری درخچه ای با ارتفاع 25 سانتی متر است که در برخی ارتفاع آن 90 – 60 سانتیمتر می رسد. این گیاه زینتی، درختچه ای خزان کننده است که در مناطق گرمسیری یا داخل آپارتمان نیمه خزان کننده است. دارای شاخه های نازک خاردار است که به صورت نامنظم رشد می کنند.

دارای برگهای ریز منفرد و متناوب به اندازه 4-3 سانتیمتر است. این گیاه زینتی دارای گلهایی به شکل زنگ و استوانه ای شکل در رنگ های قرمز و نارنجی است که از اوایل فصل بهار تا اواخر پاییز ظاهر می شوند. این درختچه ها اگر در آپارتمان نگهداری شوند فصل گلدهی آنها از اسفند ماه آغاز می شود.

انار زینتی دارای میوه هایی کوچک خوراکی و ترش به قطر 5-3 سانتیمتر است که شباهت زیادی به میوه انار دارند. در بیشتر مناطق از گیاه انار زینتی برای ایجاد پرچین استفاده می کنند. مهم ترین استفاده این درختچه برای تهیه بونسای انار زینتی و کاشت در گلدان است.

انار زینتی تمام خصوصیات لازم برای تبدیل شدن به بونسای را دارد و چون ذاتا درخت کوتوله و مینیاتوری است. با پرورش در گلدان شبیه درختان پیر موجود در طبیعت خواهد شد. تنها مشکل برای تهیه بونسای انار زینتی ضخیم نشدن تنه آن است. حداکثر قطر این گیاه بعد از چندین سال رشد در گلدان به 5-4 سانتیمتر می رسد. درخت بونسای انار زینتی قدرت سازگاری زیادی در فضای داخلی منزل دارد.

تکثیر گیاه انار

تکثیر گیاه انار به روش های زیر امکانپذیر است:

• از طریق بذر
• از طریق قلمه زنی
• از طریق خواباندن

1- تکثیر از راه بذر

بعد از اینکه میوه ها قهوه ای شده و پوست آنها تا حدودی خشک شد، میوه ها را شکافته و دانه ها را خارج کنید. برای جوانه زنی سریع بذرها، قبل از کاشت دانه ها قسمت گوشتی سفید را که آریل (Ariel) نامیده می شود از دانه ها جدا کنید. بهترین زمان برای کاشت بذرها فصل بهار است.

دمای محیط 23-21 درجه سانتیگراد بهترین دما برای جوانه زنی بذر هاست. بهتر است خاک مرطوب باشد و آبیاری به خوبی انجام شود. بذر های انار را در عمق سطحی بکارید چرا که نور به جوانه زنی بذر ها کمک می کند. جوانه زنی بذرها تقریبا 3 هفته طول می کشد. بعد از اینکه گیاه دارای 6-4 عدد برگ شد می توان گیاه را به محل جدید خود منتقل نمود.

2- تکثیر از طریق قلمه

در اوایل بهار یا اواخر زمستان که گیاه فاقد برگ و میوه است، از چوب سخت قلمه ای به طول 25-20 سانتیمتر جدا کنید. منظور از چوب سخت چوبی با حداقل عمر یکساله و دارای جوانه است. از قلمه های جوانتر به طول 5-4 سانتیمتر در طول تابستان برای قلمه زنی استفاده می شود.

برای کاشت قلمه ها از بستر شنی، ماسه استفاده کنید و قلمه های گرفته شده را به گونه ای داخل این بستر بکارید که یک الی دو جوانه از خاک بیرون بماند. همواره خاک را مرطوب نگهدارید.

بذر درخت انار

3- تکثیر از طریق خواباندن

شاخه های گیاه انار بونسای انعطاف پذیر هستند. در طی بهار و تابستان طول شاخه را در زیر خاک قرار دهید و آن را ثابت کنید. شاخه در اثر تماس با خاک ریشه می دهد، که بعد از ریشه دهی آن را از گیاه جدا نموده و به عنوان یک گیاه مستقل بکارید.

هرس بونسای انار زینتی

برای شکل دهی به انار زینتی و تبدیل آن به بونسای باید زمانی که گیاه جوان است و هنوز به گل ننشسته هرس ساختمانی آن را انجام داد. برای این منظور می توان 5-4 شاخه قرینه را که در سمت بیرون از مرکز بوته قرار دارند را انتخاب نموده و 30 الی 15 سانتیمتر از این شاخه ها را نگهداشته و مابقی را قطع نمود و شکل درختچه مانند به بونسای داد.

در طی سالهای اول تا سوم رشد گیاه انار زینتی باید شاخه ها را کوتاه نمود تا شاخه های جانبی بیشتری تولید شده و رشد رویشی گیاه بیشتر شود. چرا که میوه ها در این شاخه ها تشکیل می شوند. گیاه انار زینتی پاجوش های زیادی تولید می کند، در هنگام هرس این پاجوش ها را قطع کنید، در غیر اینصورت بعد از گذشت مدتی گیاه شلوغ شده و زیبایی خود را از دست می دهد.

بعد از هرس ساختمانی و شکل دادن به گیاه هر ساله باید این گیاه را در فصل بهار هرس نمود. اگر به طور مرتب گیاه هرس نشود شاخسار خمیده شده و میوه ها و گل ها به جای اینکه در سرتاسر درخچه تولید شوند، تنها در انتهای شاخسار تشکیل خواهند شد. همچنین هرس موجب افزایش گلدهی و تولید میوه بیشتر در گیاه می شود.

در هرس گیاه شاخه های پیر، شاخه های بلند شده و شاخه هایی که به اطراف رشد نموده اند حذف می شوند. هنگام قطع شاخه تنها دو جفت برگ روی شاخه باقی بگذارید و بقیه شاخه را قطع نمایید.

شرایط پرورش بونسای انار

برای اینکه بونسای انار به بهترین حالت رشد یابد و نگهداری شود شرایط زیر مورد نیاز است.

آبیای مناسب

بونسای انار به خشکی مقاوم است اما نمی تواند خشکی طولانی مدت را تحمل کند. زمانی که خاک سطحی خشک شد اقدام به آبیاری کنید.

خاک مناسب

این گیاه به خاک سبک با زهکشی مناسب نیاز دارد. بونسای انار در خاک هایی با ترکیب دو پیمانه خاک باغچه، یک پیمانه شن، یک پیمانه پیت موس به خوبی رشد می کند. می توان برای سبک نمودن خاک از خاک برگ، کوکوپیت نیز استفاده نمود.

نور مناسب

بهترین مکان برای نگهداری از بونسای انار تراس، بالکن، پنجره های جنوبی و آفتابگیر آپارتمان هاست. اگر نور منزلتان کم است روزانه آن را به مدت چند ساعت در فضای آزاد و در زیر نور آفتاب قرار دهید، یا از ال ای دی های مخصوص رشد گیاهان استفاده کنید.

دمای مناسب

دمای داخلی منزل برای نگهداری از این گیاه مناسب است. تنها در فضای داخل آن را از وسایل سرمایشی و گرمایشی به دور نگهدارید. در تابستان از تابش مستقیم آفتاب و گرمای شدید مراقبت نموده و در زمستان آن را به فضای داخلی گلخانه یا منزل منتقل کنید.

کود مناسب

در فصل بهار از کود های مخصوص بونسای هر دو الی سه هفته یکبار و در تابستان از کود گلدهی هر دو هفته یکبار برای تغذیه گیاه استفاده کنید.