همانطور که مطلع هستید، گیاهان انواع بسیار زیادی دارند و در همه جای دنیا یافت می‌شوند. کاج مطبق یک گیاه تزئینی و بسیار زیباست که بسیاری از مردم با آن آشنا نیستند. در این مقاله همه چیز درباره کاج مطبق را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
کاج مطبق چیست؟
نام علمی این گیاه، Araucaria excelsa می‌باشد. جزیره نورفولک که در اقیانوس پاسیفیک بین نیوزلند و استرالیا واقع شده است، بومی این گیاه است. دلیل نامگذاری انگلیسی این گیاه به Norfolk Island Pine، همین است. اما به کاج مطبق، آروکاریا نیز می‌گویند.
مقاومت این گیاه در برابر باد و نمک بسیار بالا بوده به همین دلیل در نواحی ساحلی و جزیره‌ای رشد می‌کند. کاج مطبق در جزیره نورفولک رشد بسیار عالی دارد و به ارتفاع 50-65 متر و قطر بدنه 1.25-1.75 متر می‌رسد. اما در دیگر مناطق می‌توان آن را در گلدان کاشت که باز هم تا یک و نیم متر ارتفاع رشد می‌کند.
شرایط لازم برای رشد کاج مطبق:
این نوع کاج در دو مرحله جوان و بالغ وجود دارد که شرایط نگهداری آن‌ها متفاوت می‌باشد.
دما:
دمای مناسب نگهداری برای کاج مطبق جوان، 15.5 درجه الی 32 درجه و دمای مناسب نگهداری برای کاج مطبق بالغ، 7 درجه الی 32 درجه است. در زمستان دما حداقل باید 12 درجه سانتیگراد باشد، اگر زیر این درجه برود، رشد گیاه متوقف می‌شود.
به طور کلی، با آبیاری و تغذیه مناسب، دمای 40 درجه حداکثر و دمای 5 درجه حداقل، مشکلی ایجاد نمیکند. هوای خیلی گرم و خشک سبب زرد و یا قهوه‌ای شدن برگ‌ها در قسمت پایینی کاج مطبق می‌شود. هوای خیلی سرد نیز سبب می‌شود که سر شاخه‌ها به سمت پایین خم و کمرنگ شود. همچنین نوک انتهایی کاج مطبق را از بین می‌برد و رشد آن را به طور کامل قطع می‌کند.
برگ کاج مطبق
آبیاری:
کاج برای اینکه درست رشد کند و در بستر کاشت ریشه دوانیده داشته باشد، باید به طور صحیح آبیاری شود. بستر کاشت کاج مطبق باید همیشه مرطوب باشد. نه بسیار خشک باشد و نه بسیار خیس و غرقاب. در این صورت برگ‌های کاج می‌ریزند. روی سطح خاک دست بزنید، در صورتی که خشک شده بود، آن را آبیاری کنید.
میزان آبیاری در تابستان هفته‌ای دو بار و در زمستان هر 10-7 روز یک بار مناسب است. اگر از آب بدون املاح استفاده کنید، به مراتب بهتر است. این گیاه همانند سایر گیاهان به غبار پاشی نیاز دارد. غبار پاشی در در تابستان سبب طراوت کاج مطبق می‌شود.
نور:
نور از دیگر لازمه‌های رشد کاج مطبق است. این گیاه در نور مستقیم خورشید، رشد بهتری داشته است. اما نه به این صورت که مدام در معرض نور مستقیم قرار بگیرد. برای مثال در پاییز و زمستان که نور کم است، تابش روزی چند ساعت نور مستقیم خورشید این گیاه را شاداب می‌کند.
اما در بهار و تابستان که نور مستقیم آفتاب همیشه هست، بهتر است فقط صبح زود و زمانی که هوا گرم نشده، نور مستقیم به گیاه داده شود. در روز‌های گرم، نور مستقیم خورشید حتی از پشت شیشه به مدت طولانی سبب می‌شود که گیاه اذیت شود و به مرور خشک شود، دچار رنگ پریدگی و سوختگی شود که ظاهر آن را زشت می‌کند.
در صورتی که نور کافی به کاج داده شود، کاج متراکم می‌شود و فاصله طبقات کاهش می‌یابد. اما نور کم، ریزش برگ‌ها مخصوصاً در قسمت پایینی گیاه، رنگ پریدگی، افزایش فاصله طبقات و کندی رشد را موجب می‌شود. ممکن است این گیاه حتی در نور کم هم رشد کند، اما ساقه اصلی آن ضعیف می‌شود، رنگ برگ‌ها تیره‌تر می‌شود و به مرور خم شده و از بین می‌رود.
در روز‌های بهاری و تابستانی هم هفته‌ای یک مرتبه که نور مستقیم خورشید به گیاه داده می‌شود باید 180 درجه گلدان را بچرخانید تا به همه قسمت های گیاه نور کافی برسد.
کاج مطبق از نمای نزدیک
خاک:
در رشد یک گیاه، خاک مناسب اولین گزینه می‌باشد. کاج مطبق به خاک سبک و زهکشی مناسب نیازمند است. پیت ماس و شن، زهکشی عالی برای رشد کاج می‌باشد. به صورتی که یک قسمت شن و سه قسمت پیت موس استفاده شود. اگر گیاه در شرایط نوری مناسب قرار داشته باشند، یعنی روزانه 30 تا 60٪ سایه به آن برسد، کودهایی با نسبت 2-1-3 (همانند فرمول 10-5-15) باید پای گیاه ریخته شود.
کود:
اگر گیاه در شرایط نوری عالی و قوی تر قرار داشته باشد، یعنی روزانه 30% سایه به آن برسد، 25 تا 40٪ کود باید پای گیاه ریخته شود. در نور‌های قوی‌تر چون برگساری کاج کمرنگ‌تر است باید از طریق کود تقویت شود. با توجه به جثه کاج مطبق، مقدار کود باید تنظیم شود.
همچنین اگر نمی‌توانید کود‌ها را به نسبت داده شده تهیه کنید، میتوانید هر چهار هفته یکبار از کودهایی کامل همانند فرمول 10-10-10 استفاده کنید. نبود کود برای رشد گیاه، موجب می‌شود که شاخه‌ها باریک و علفی رشد کنند و رنگ نوک برگ‌ها زرد و یا سبز کمرنگ شود.
برای پیشگیری از این مورد، باید هر ساله گلدان گیاه را عوض کنید. اما تعویض گلدان باید قبل از یک متر شدن ارتفاع گیاه باشد. بعد از اینکه ارتفاع کاج مطبق به یک متر رسید، میتوانید به جای تعویض گلدان خاک‌های سطحی گلدان را در آورده و خاک برگ تازه بریزید.
برگ های کاج مطبق
تکثیر کاج مطبق:
روش‌های تکثیر این گیاه، همانند سایر گیاهان زیاد می‌باشد. آسان‌ترین روش، قلمه زدن است. از انتهای ساقه‌های جوان در فصل تابستان و به طول 20-15 سانتیمتر قلمه تهیه می‌شود. منظور از ساقه‌های جوان، ساقه‌هایی با طول عمر حداکثر یک سال هستند. بهتر است قلمه‌ها را از ساقه‌های جانبی گیاه تهیه نکنید، چرا که طبقات برگی مرتب تولید نمیکند. بنابراین تهیه قلمه از ساقه‌های انتهایی کاج، مناسب‌تر است.
برای بستر کاشت قلمه باید از پر لایت و خاک برگ استفاده کنید که هم رطوبت و هم زهکشی مناسب داشته باشد. توجه داشته باشید که برگ‌های سوزنی گیاه که در بستر قرار میگیرد را جدا و حذف کنید. این عمل باعث می‌شود که قلمه راحت‌تر در خاک قرار بگیرد و بهتر ریشه بزند.
رشد بهتر ریشه به این دلیل است که با کندن برگ‌ها زخمی سطحی روی ساقه ایجاد می شود. رطوبت باید زیاد باشد، به این منظور روی قلمه را پلاستیک بکشید. اما برای تهویه، لازم است روی پلاستیک را سوراخ‌های کوچک ایجاد کنید. توصیه می‌شود از پاگرما با 25 درجه سانتیگراد در بستر کاشت استفاده کنید. اگر تمامی شرایط ذکر شده را رعایت کنید، طی 4 تا 6 هفته قلمه‌ها ریشه می‌دهند.
علاوه بر قلمه زدن، از بذر کاج مطبق نیز میتوانید برای تکثیر گیاه استفاده کنید. بدین منظور یک بستر سبک که رطوبت را حفظ کند (پر لایت، خاک برگ)، آماده کنید. بذر‌ها را روی خاک بپاشید ولی روی آن را خاک نریزید. گلدان را در مکانی گرم و بدون نور مستقیم خورشید نگهداری کنید. خاک نباید خشک شود و محض اطمینان به جای آبیاری از غبار پاشی آب استفاده کنید تا بذر‌ها جا به جا نشوند. با وجود این شرایط، جوانه زنی بذر‌ها 10-15 روز طول می‌کشد.
کاج مطبق در گلدان
نتیجه گیری:
دراین مقاله همه چیز درباره کاج مطبق را با یکدیگر بررسی کردیم. اگر این گیاه را برای زیبایی بیشتر منزل خریداری می‌کنید حتما در مورد شرایط نگهداری آن آگاه باشید تا گیاه از بین نرود.