گیاه ونوس حشره خوار نوعی گیاه گوشت خوار است که با نام انگلیسی Dionaea muscipula شناخته میشود. این گیاه از حشرات و مگس ها تغذیه میکند. گیاه ونوس حشره خوار دارای پرزهایی روی سطح برگهای خود است و هنگامی که حشره روی آن قرار میگیرد از طریق حس بساوایی به سرعت دهانه دو برگ بسته میشود و حشره به دام میافتد. گیاه ونوس حشره خوار در زبان رومی به ایزد رومی عشق اشاره دارد.
منشا و خصوصیات گیاه شناسی گیاه حشره خوار:
گیاه ونوس حشره خوار ابتدا در مناطق گرمسیر آمریکا کشف شده است. این گیاه یکی از گیاهان پرطرفدار محسوب میشود که ساقه هایی به ارتفاع حداکثر 15 سانتیمتر دارد و حدود 3 تا 8 برگ در اطراف ساقه آن دیده میشود. برگهای این گیاه دارای سطح پرز مانندی بر روی خود است که در اثر برخورد مگس یا حشرات دیگر به این پرزها برگ سریعاً جمع میشود و حشره به دام میافتد. مدت زمانی که طول میکشد برگ بسته شود تقریبا حدود 20 ثانیه است، البته این زمان نیز به عواملی از جمله رطوبت، نور و اندازه حشره بستگی دارد.
همچنین وجود غدد قرمز رنگی که روی سطح برگهای این گیاه است از خود مایع اسیدی ترشح میکنند که سبب میشود گیاه به راحتی حشره به دام افتاده را هضم کند. رشد گیاه ونوس حشره خوار سالانه به مقدار بسیار کمی صورت میگیرد و این رشد در حدود 3 الی 10 سانتیمتر است. برگهای این گیاه به صورت مستقیم از روی زمین میرویند و بدون ساقه هستند. هر برگ دارای یک پهنک 2 سانتیمتری است که در انتها به دو پهنک تقسیم میشود که در مقابل یک دیگر قرار دارند.
روی قسمتهای فوقانی هر کدام از این پهنکها غده های اسیدی برای هضم غذا وجود دارد. همچنین در قسمت وسط هر پهنک سه الی چهار پرز حسی قرار دارد که در به دام انداختن حشره بسیار با دقت عمل میکنند. مدت زمانی که طول میکشد تا حشره به دام افتاده درون برگها هضم شود حدود 15 الی 30 روز است، بعد از این مدت برگها به مرور باز خواهند شد. نکته مهم در مورد این گیاهان این است که هر برگ حدود 2 الی 3 بار باز و بسته خواهد شد و بعد از آن به مرور قهوهای و پژمرده میشود و حتماً باید چیده شود.
روش تکثیر گیاه ونوس حشره خوار:
جهت رشد و تکثیر گیاه ونوس حشره خوار میتوان از طریق کاشت بذر و یا کاشت درون غده پیاز اقدام کرد. برای تکثیر به روش کاشت بذر باید ابتدا ترکیبی از خاک مناسب پیت سفید را درون تنگ شیشه ای بریزید و سپس بذرها را به آرامی روی خاک قرار داده و روی آنها را با لایه نازکی از خاک مناسب بپوشانید.
خاک مورد نیاز برای رشد بذر باید کمی مرطوب باشد. بهتر است خاک را با آب مقطر به صورت اسپری مرطوب کنید و این نکته را در نظر بگیرید که این گیاه را نباید با آب معمولی آبیاری کرد. میزان دمای لازم برای رشد بذر گیاه ونوس حشره خوار حدود 26 تا 27 درجه سانتیگراد است. بعد از مرحله جوانه زنی بذر، برای رشد بیشتر گیاه میتوانید آن را به ظرف دیگری انتقال دهید.
شرایط لازم برای رشد و تکثیر گیاه ونوس حشره خوار چیست؟
گیاه ونوس برخلاف سایر گیاهان به هیچگونه کودی نیاز ندارد و تقویت آن فقط از طریق حشرات انجام میشود و برای رشد بهتر آن میتوان از حشراتی مانند مگس، پشه، عنکبوت استفاده کرد. گیاه ونوس حشره خوار گیاهی است که برای رشد خود به نور زیادی نیاز دارد و برای نگهداری بهتر این گیاه بهتر است آن را در معرض نور پنجره شرقی قرار دهید تا میزان نور دهی زیاد باشد و برگها نسوزند.
آبیاری گیاه ونوس حشره خوار باید از طریق آب باران یا آب مقطر انجام شود، زیرا وجود املاحی مانند سدیم، کلر و بی کربنات در آب معمولی سبب سیاه شدن ریشه و زردی زودرس برگ ها میشود. همچنین میزان آبیاری این گیاهان باید به مقدار زیادی انجام شود زیرا آبیاری کم سبب بسته شدن برگها و زردی آنها خواهد شد.
ترکیب خاک مناسب رشد یکی از عنصرهای لازم برای پرورش این گیاه است، بنابراین از آنجا که گیاه ونوس حشره خوار در خاکهای اطراف رودخانه ها رشد میکند به همین دلیل بهتر است برای تکثیر، آن را درون خاک هوموسی با ترکیب رنگ تیره قرار داد. این گیاهان درون خاکهای فقیر به خوبی رشد میکنند. توجه داشته باشید که هر چه میزان ازت درون خاک کمتر باشد، گیاه میل بیشتری برای جذب حشرات پیدا میکند.
آفات گیاه ونوس حشره خوار:
این گیاه نیز مانند دیگر گیاهان از آسیب شته ها در امان نیست و شته سبب کج شدن و انحراف برگهای آن میشود. تنها راه مقابله گیاه ونوس حشره خوار با آسیب ناشی از این شتهها این است که گیاه را به صورت هفتگی درون آب مقطر غوطه ور کنید. سعی کنید گیاه را تا نزدیک به لبه گلدان درون آب مقطر قرار دهید. اما در صورت از بین نرفتن شته ها از این راه میتوانید از اسپری یا صابون های حشره کش استفاده کنید.
یکی دیگر از آفات گیاه ونوس حشره خوار مگس قارچ است که لاروهای خود را درون ساقه ها پنهان میکند و به مرور سبب خورده شدن برگهای سطح خاک میشود. مگس قارچ ها بیشتر در خاک های مرطوب رشد میکنند پس بهتر است آبیاری گیاه را به اندازه مناسبی انجام دهید. برای حذف مگس قارچ از باکتری باسیلوس تورین جینسیس استفاده میکنند که به صورت یک محلول خاک را با آن آبیاری میکنند.
جمع بندی:
گیاه ونوس حشره خوار نوعی گیاه گوشت خوار است که بیشتر در اطراف رودخانهها و تالابها میروید. این گیاه دارای ساقه هایی به طول ۱۵ سانتیمتر است که روی برگها یا به اصطلاح پهنکهای آن قرار دارد و قسمت گوشتخوار گیاه است. هر دو پهنک روبه روی یک دیگر قرار دارند و روی سطح آنها چند غده اسیدی وجود دارد که سبب هضم حشره میشود. همچنین علاوه بر این غدد روی سطح هر برگ تعدادی پرز قرار دارد.