گیاه کاسنی چیست

کاسنی با نام علمی Cichorium intybus یکی از گیاهان متعلق به دسته گل مینا است که در خانواده گل­ های ستاره­ای قرار دارد. کاسنی دارای انواع مختلفی از جمله نوع وحشی و نوع پرورش یافته است که در ایران نوع وحشی آن در اکثر مناطق به چشم می­خورد. گیاه کاسنی یکی از گیاهان قدیمی بومی مناطق ایران است که از قدیم در طب سنتی بسیار کاربرد دارد. یکی از انواع کاسنی­ ها که شما در فصل بهار و تابستان بارها و بارها دیده­اید همان گیاه قاصدک زرد است. این گیاه نوعی کاسنی است که در طب سنتی با نام ترخشقون شناخته می­شود و در ایران بیشتر در مناطق آذربایجان، شهرستان اقلید و مناطق کوهستانی خراسان به چشم می­خورد. آب و هوای مناسب برای رشد گیاه کاسنی در ایران آب و هوایی خنک و معتدل است.

خاستگاه ابتدایی کاسنی:

گیاه کاسنی یکی از گیاهان دارویی است که با گل­ های آبی و ارغوانی ابتدا در مناطق قاره آمریکا با رشد خودرو در کنار جاده ­ها دیده شده است. بر اساس شواهد موجود گیاه کاسنی یکی از قدیمی­ترین و یا به نوعی بومی ترین گیاهان در مناطق اروپا، آسیا مرکزی و آفریقا است. سپس این گیاه با پراکندگی در مناطق مختلف جهان گسترش پیدا کرده است. مردم ایران بیشتر گیاه کاسنی را با گل های آبی آن می‌شناسند که این نوع کاسنی بیشتر در مناطق جنوبی زاگرس مانند چهارمحال بختیاری، فارس، جنوب کرمان و برخی مناطق اصفهان دیده می­شود و حتی کشاورزان آن را کشت می‌کنند.

گیاه شناسی گیاه کاسنی:

گیاه کاسنی یا پایا گیاهی از تیره خانواده ستاره‌ها asterraceae­­­­ است که با داشتن گل های ارغوانی تا آبی رنگ یکی از زیباترین گل های آبی جهان است. این گیاه در زبان محلی در مناطق مختلف جهان با نام های چون شکویه، سرس، چیرتلیق شگو شناخته شده است. از مشخصات ظاهری کاسنی می­توان به گیاهی با ساقه­ای علفی و باریک که دارای ارتفاع مختلف بین 1 تا 2 متر است اشاره کرد.

این گیاه در کنار شاخه باریک خود دارای انشعاباتی است که گل های آبی رنگ کاسنی بر روی آن قرار دارد. همچنین کاسنی دارای برگ­هایی با ابعاد مختلف حدود 7 تا 15 سانتی‌­متر طول است که بر روی این برگ­ها و در قسمت های حاشیه آن تیغ­ه ای دیده می‌شود. برگ­ های کاسنی سبز رنگ هستند که در فصول سرد مانند پاییز نسبت به سرما حساس می‌شوند و به رنگ قرمز متمایل می‌شوند.

گل ­های گیاه کاسنی گل های ستاره مانندی هستند که با گلبرگ های ریز آبی یا ارغوانی جلوه­ای زیبا از شکوفه های آبی بر روی شاخه­ ها را ایجاد می­کند. گیاه کاسنی دارای گونه ­های مختلفی در جهان است که با توجه به تحقیقات محققان دانشگاه تهران کشف کردند 16 گونه جدید کاسنی در ایران وجود دارد که در بیشتر مناطق آب وهوایی رشد می­کنند.

در ایران کاسنی وحشی در اکثر مناطق دیده می­شود اما در برخی مناطق با داشتن آب و هوایی مساعد به کشت این گیاه دارویی نیز اقدام می­کنند. در مناطقی مانند اصفهان، جهرم و… کشاورزان از دو نوع کاسنی برای کشت استفاده می­کنند. نوعی کاسنی به نام شیکوریوم اندیوم که بیشتر از برگ­های آن استفاده می­کنند و نوع دیگر به نام شیکوریوم آنتیبوس که با طعمی تلخ بیشتر برای عرق گیری و سالاد استفاده می­شود.

نحوه کاشت کاسنی:

فصل مناسب برای کشت کاسنی در بهار و تابستان است. در این فصل میزان رطوبت هوا و دما شرایط مناسبی برای کشت فراهم می­کند. مراحل کاشت کاسنی به این صورت است که ابتدا باید بذرها را به مدت 24 ساعت در آب خیس کنید تا برای رشد پوسته دانه کمی نرم شود. اگر شما نیز جز افرادی هستید که قصد دارید این گیاه دارویی را درون گلدان و یا باغچه کشت کنید بهتر است از همان ابتدا محل کشت مناسبی در نظر بگیرید. برای کشت کاسنی بر روی زمین نیازی به قرارگیری بذر کاسنی در آب نیست و شما می­توانید بعد از کشت خاک را سریعا آبیاری کنید تا رطوبت لازم برای رشد فراهم شود.

مرحله بعد کشت دانه های کاسنی در گلدان است در این مرحله خاک گلدان را از ترکیب مناسبی از کوکوپیت، پرلیت، بیت ماس پر ­کنید و بذرها را در عمق حدود 2 الی 3 سانتی­متری درون خاک کشت کنید. از زمان کشت بذرها درون گلدان تا زمان جوانه ­زنی بذرها باید خاک درون گلدان دارای سطح کافی از رطوبت باشد و بهتر است روزانه سطح خاک را آبپاشی کنید.

طول مدت جوانه زنی بذرهای کاسنی حدود 2 هفته است در طول این مدت بهتر است گلدان را در محیطی مناسب در معرض تابش نور آفتاب قرار دهید. بعد از مرحله جوانه زنی گیاه کاسنی زمانی که ارتفاع گیاه به 15 سانتی­متر رسید می­توانید برای جا به جایی آن به درون خاک باغچه اقدام کنید. کاسنی جز گیاهانی است که در طول مدت رشد به آبیاری زیادی نیاز ندارد و شما می­توانید به صورت هفتگی آن را آبیاری کنید. دمای لازم برای رشد گیاه کاسنی حدود 18 تا 26 درجه سانتی­گراد است این گیاه نسبت به سرما مقاوم است. نکته­ای که باید در رابطه با کشت کاسنی رعایت کرد میزان تابش نور آفتاب در طول روز است، این گیاه در طول روز به تابشی 7 الی 8 ساعته نیاز دارد.

خواص درمانی گیاه کاسنی چیست؟

کاسنی یکی از گیاهانی است که با داشتن خواص درمانی زیاد از تمام قسمت ­های آن همچون ریشه، برگ، ساقه و گل ­های آن استفاده می­کنند. گیاه کاسنی جایگاه ویژه­ای در طب سنتی ایران دارد و از گذشته ­های دور از عرق کاسنی در موارد درمانی زیادی استفاده می‌کردند. عرق کاسنی با داشتن طبی سرد در درمان بسیاری از بیماری‌ها مانند رنگ پریدگی، احساس کاهلی و تنبلی، التهاب و گر گرفتگی بدن موثر واقع شده است.

عرق کاسنی با داشتن ویتامین های زیادی از جمله ویتامین A ،C، فسفر، آهن و پتاسیم برای بدن بسیار مفید است. نکته ای که در مصرف عرق کاسنی باید در نظر بگیرید این است که باید به صورت ناشتا و با معده­ خالی مصرف شود و هر چه دارای طعمی تلخ­تر باشد خواص آن بیشتر است. از جمله خواص درمانی کاسنی می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

پاکسازی کبد و تصویه خون:

مصرف کاسنی یکی از موثرترین روش‌های درمانی برای پاکسازی کبد از سموم و چربی ها است. افرادی که دارای غلظت خون هستند و مقدار کلسترول بد خون آن­ها زیاد است می­توانند با مصرف کاسنی خون خود را پاکسازی کنند و میزان کلسترل LDL را در خون افزایش دهند. همچنین مصرف کاسنی برای درمان زردی و یرقان و دیگر بیماری های صفراوی استفاده می­شود.

بذر میکروگرین کاسنی

درمان دیابت، تنظیم قند خون:

همانطور که می­دانید افراد دیابتی با داشتن قند خون بالا نمی­توانند از گیاهان دارویی که دارای طبی گرم هستند، استفاده کنند. به همین دلیل پزشکان برای کنترل قند خون این افراد توصیه می­کنند که از عرق کاسنی به دلیل داشتن طبی سرد و یا مصرف برگ­های آن به صورت خام برای تنظیم قند خون استفاده کنند.

بذر کاسنی فرنگی میکس

درمان ارتروز و درد مفاصل:

گیاه کاسنی دارای خواص ضد التهابی زیادی است و در درمان دردهای مفصلی و استخوانی بسیار کاربرد دارد. همچنین با داشتن خواص آرام بخشی خود به عنوان دارویی مسکن و ضد اضطراب در درمان بی خوابی مورد استفاده قرار می­گیرد.

کاسنی دارای خواص بی­شمار دیگری از جمله درمان سرماخوردگی و آنفلانزا، کاهش خطر بیماری­های قلبی، درمان بی خوابی، کاهش وزن، پاکسازی و روشن کنندگی پوست، افزایش قدرت باروری و افزایش هورمون­های جنسی در مردان، درمان یبوست و مشکلات گوارشی، جلوگیری از سرطان و سبب بهبود سلامتی دندان ها است.

عوارض زیاده روی در مصرف کاسنی چیست؟

گیاه کاسنی با داشتن خواص فراوان اما مانند هر گیاه دیگری در صورت زیاده روی عوارض جانبی بسیاری برای بدن ایجاد می‌کند. این عوارض برای زنان باردار در طول دوران بارداری سبب خونریزی و سقط جنین می­شود. همچنین مصرف بیش از حد کاسنی ممکن است شبکیه چشم را تحت تاثیر قرار دهد و برای افرادی که دارای سنگ صفرا هستند مضر است و ترشحات صفر را افزایش می­دهد.

با توجه به این که مصرف فرآورده‌های این گیاه موجب انقباض عضلات رحمی می‌شود، مصرف عرق کاسنی در بارداری احتمال زایمان زودرس را تقویت می‌کند و توصیه می‌شود در زمان بارداری از مصرف این عرق خودداری کنید.

بذر کاسنی سبز

جمع بندی:

گیاه کاسنی یکی از گیاهان دارویی پر مصرف در طب سنتی است که در مناطق مختلف ایران از جمله بخش­های زاگرس جنوبی دیده می­شود. این گیاه با داشتن خواص درمانی به صورت وحشی در اکثر مناطق وجود دارد اما در برخی مناطق دیگر آن را کشت می­کنند. کشت گیاه کاسنی در فصول بهار و تابستان در آب وهوایی معتدل صورت می­گیرد و این گیاه به آبیاری زیادی نیاز ندارد و در برابر سرما مقاوم است. گیاه کاسنی با خواص ضد التهابی و درمانی که دارد در درمان بیماری­های از جمله دیابت، سرماخوردگی، پیش گیری از سرطان، درمان دردهای مفصلی و … به کار می­رود.