قهوه از پر مصرف‌ترین نوشیدنی‌های افراد در تمامی نقاط جهان می‌باشد. در قرن اخیر در کشور ایران، قهوه از نوشیدنی‌های رایج بین مردم بوده است، اما در سال‌های گذشته به جای قهوه، از چای استفاده می‌شود. با این حال، در سال‌های اخیر، ایرانیان به مصرف قهوه تمایل بیشتری داشته‌اند.
همانطور که می‌دانید تعداد کافه‌ها در ایران به نسبت سال‌های گذشته بیشتر شده است. قهوه را در انواع مختلف: قهوه‌های دانه‌ای و فوری مصرف می‌کنند. اغلب نیز جوانان تمایل بسیار به خوردن قهوه دارند. اما از موضوعات مهم در رابطه با مصرف قهوه، بیماری‌های قلبی و فشار خون است.
تاثیرات کوتاه و بلند مدت قهوه و کافئین بر روی قلب و فشار خون افراد در چندین کشور جهان مورد بررسی قرار داده شده است. رابطه قهوه و فشار خون چیست؟ قهوه چه اثرات مثبت یا منفی بر روی فشارخون و سیستم قلبی عروقی بدن دارد؟ در این مقاله قصد داریم به تمامی سوالات رابطه قهوه و فشار خون پاسخ دهیم.
قهوه چیست؟
قهوه نوشیدنی رایج است که از دانه‌های آسیاب شده و بو داده گیاه قهوه به دست می‌آید. بومی گیاه قهوه، مناطق نیمه‌گرمسیری آمریکا و برخی از جنوب آسیا و جنوب شرق آسیا است. بعد از کاشت قهوه، دانه‌های آن را برداشت کرده و برای فرآوری به کارخانه‌ها ارسال می‌کنند. این دانه‌ها عطر خوب و طعم تلخی دارند. طعم تلخ قهوه به دلیل وجود کافئین است. در واقع کافئین ترکیب اصلی قهوه می‌باشد. کافئین جز گروهی از ترکیبات غذایی به نام محرک‌ها است.
قهوه داغ بین دست
رابطه قهوه و فشار خون را به صورت زیر می‌توان تعریف کرد:
عملکرد محرک‌ها بدین صورت است که فعالیت مغز و سیستم عصبی مرکزی را افزایش می‌دهد. وقتی فعالیت مغز افزایش می‌یابد، میزان هوشیاری نیز زیاد می‌شود. سپس سیستم اعصاب سمپاتیک تحریک شده و میزان ضربان قلب افزایش پیدا می‌کند. با افزایش ضربان قلب، فشار خون نیز بالا می‌رود.
حالت شخص در این موقع، واکنش‌های سریع و فعالیت‌های ذهنی و بدنی است. این واکنش سبب می‌شود که فرد بعد از نوشیدن قهوه، بسیار سرحال شود و برای کارهای ذهنی و بدنی انرژی بیشتری بگیرد. سایر محرک‌ها چون کوکایین و آمفتامین همین اثرات را به صورت حداکثری دارد و شدت بروز آن بسیار زیاد است. در واقع ضربان قلب را بسیار شدید کرده توهم، اضطراب و اسپاسم عروق بدن را ایجاد می‌کند. مسلما این اثرات برای بدن، سیستم قلب و عروق، مضر واقع می‌شود.
فشار خون چیست؟
فشار خون همانند قلب از علائم اصلی حیات می‌باشد. فشار خون بالا زمانی اتفاق می‌افتد که سرخرگ‌های بزرگ قابلیت استحکام و ارتجاع طبیعی خود را از دست بدهند. همچنین عروق کوچک باریکتر شوند. فشار خون تا مراحل انتهایی هیچ اثری از خود نشان نمی‌دهد و گاهی می‌تواند کشنده باشد در حدی که آن را کشنده بی سر و صدا می‌نامند.
یک فنجان قهوه و دستگاه پزشکی
علل ایجاد فشار خون:
ایجاد فشار خون بالا عوامل بسیاری را شامل می‌شود. ممکن است فشار خون به صورت ارثی و ژنتیک بالا برود. مصرف دارو‌های زیاد و سیگار و الکل فشار خون را بالا می‌برد. مصرف نمک و چربی زیاد نیز علل ایجاد فشار خون است. استرس و فعالیت بدنی بالا از دیگر عوامل می‌باشد. وقتی که فرد زیاد استرس داشته باشد، فشار خون به عنوان یک بیماری در بدنش ایجاد و ماندگار می‌شود.
به طوری که حتی هنگام استراحت فشار خون فرد بالا است. مصرف گاه به گاه قهوه تاثیر مستقیم بر بالا رفتن و ایجاد فشار خون دارد. نداشتن تحرک و فعالیت جسمانی، ضربان قلب را افزایش داده و سبب افزایش وزن می‌شود. هرچقدر تپش قلب بیشتر باشد، فعالیت قلب کمتر شده و فشار خون بالاتر می‌رود. کمبود پتاسیم در بدن، مقدار سدیم را بالا می‌برد. بالا رفتن سدیم موجب افزایش فشارخون می‌شود.
اندازه گیری فشار خون در دو نوع سیستولی و دیاستولی انجام می‌شود. فشار خون را با فشار سنج اندازه می گیرند. ارتفاع جیوه در فشار سنج مقدار گردش فشار خون در رگ‌ها را نشان می‌دهد. اندازه فشار خون سیستولی پائین تر از ۱۲۰ میلی‌متر جیوه و فشارخون دیاستولی پائین تراز ۸۰ میلی‌لیتر جیوه مناسب می‌باشد.
یک فنجان قهوه در کنار نمایشگر فشار خون.
تاثیر قهوه بر قلب افراد سالم:
پاسخ بدن هر فرد نسبت به فرد دیگر در برابر قهوه، متفاوت است اما یک موضوع کلی که در رابطه با مصرف قهوه بر روی قلب می‌توان برای همه در نظر گرفت، افزایش ضربان قلب است. ضربان قلب افراد بعد از مصرف قهوه، ده تا بیست عدد تا دو ساعت افزایش می‌یابد که می‌تواند به صورت تپش قلب یا احساس کوبیدن قلب در قفسه سینه بروز داده شود.
اگر فردی به صورت روزانه و دائمی از قهوه استفاده کند، اثرات ذکر شده در بدنش نمایان نمی‌شود. چرا که سیستم عصبی و قلب و عروق این افراد به قهوه عادت کرده و تحمل می‌کنند. اما برخی از افراد همین دسته هم ممکن است گاهی دچار این اثرات در شدت بالا شوند و ضربان قلب‌های شدید و آریتمی ایجاد گردد. اما اثرات شدید در افراد سالم، ناشایع بوده و کمتر دیده شده است.
قهوه و مانیتور فشار خون
تاثیر قهوه بر فشار خون:
رابطه قهوه و فشار خون در افراد متفاوت می‌باشد و به چند دسته تقسیم بندی می‌شود:
- افرادی که به صورت گاه به گاه قهوه مصرف می‌کنند.
- افرادی که به صورت دائم قهوه مصرف می‌کنند.
- افرادی که از قبل فشار خون داشته‌اند.
- افرادی که فشار خون کنترل شده دارند و به صورت مداوم از قهوه استفاده می‌کنند.
- افرادی که فشار خون کنترل شده دارند و به صورت گاه به گاه از قهوه استفاده می کنند.
- افرادی که به صورت دائم از قهوه استفاده نمی‌کنند و هر از گاهی قهوه می‌نوشند، با افزایش فشار خون رو به رو می‌شوند. اما نه افزایش فشار خون آن چنانی! این افزایش خون معمولا گذرا بوده و فقط چند میلی‌متر جیوه افزایش داشته است.
- اما افرادی که به صورت دائم از قهوه استفاده می‌کنند، چنین اثراتی ندارند. حتی افرادی که روزانه 3 تا 4 فنجان قهوه می‌نوشند، دچار افت فشار خون می‌شوند.
- افرادی که به طور کل از قبل فشار خون داشته‌اند هم همینگونه هستند. مصرف یکبار و هر از گاهی قهوه، فشار خون را بالا می‌برد. توصیه می‌شود افرادی که فشارخون درمان نشده دارند و یا فشار خون آنها تحت کنترل است، از مصرف قهوه پرهیز کنند، چرا که دارای افزایش چشمگیر فشار خون می‌شوند و این می‌تواند مضر واقع شود.
- در افرادی که فشار خون کنترل شده دارند و به صورت روزانه از قهوه مصرف می‌کنند، تاثیر چندانی مشاهده نمی‌شود.
- اما افرادی که فشار خون کنترل شده دارند و گاه به گاه قهوه مصرف می‌کنند، کار نادرستی انجام می‌دهند، چرا که سبب افزایش فشار خون می‌شوند.
دو فنجان قهوه روی زمین
در ترکیب اصلی قهوه، کافئین، عواملی از آنتی اکسیدان و مکمل وجود دارد. اگر مضرات کافئین را نادیده بگیریم، عوامل دیگر قهوه در طولانی مدت، تاثیر مثبت بر بدن دارند. اما باز هم به جای قهوه فوری، دانه‌های پودر شده قهوه مورد تایید تر می‌باشد. قهوه‌های فوری و آماده که در بازار وجود دارند، تمام ترکیبات مفید قهوه را شامل نمی‌شوند.
همچنین استفاده از قهوه‌های آماده با کرم و شکر، بسیار مضر می‌باشند. این کرم‌ها دارای اسید‌های چرب اشباع هستند که سلامتی قلب را به خطر می اندازند. شکر با قهوه نیز کالری دریافتی را افزایش می‌دهد و سبب افزایش تری گلیسرید و قند خون می‌شود.
در بررسی‌های انجام شده مشخص شده است که وجود 200-300 میلی‌گرم کافئین در خون، جیوه فشار سیستولیک قلب را حدود 1/8 میلی‌متر افزایش می‌دهد و جیوه فشار دیاستولیک قلب را حدود 7/5 میلی‌متر افزایش می‌دهد.
عوارض مصرف زیاد قهوه و فشار خون بالا:
رابطه قهوه و فشارخون کمی پیچیده می‌باشد. هم مضر و مفید است. در این قسمت به بیان معایب آن میپردازیم.
فشار خون بالا ضخیم شدن عضله قلب را موجب می‌شود و این موضوع سبب می‌شود فشار بر روی قلب افزایش یافته و به مرور زمان طول عمر کاهش یابد.
چربی ناشی از کرم قهوه در قلب دیواره سرخرگ‌ها رسوب می‌کند و رگ ها را تنگ می‌کند. در این هنگام خون کمتری به قلب رسیده و به مرور رگ‌ها بسته شده و در نهایت سکته قلبی رخ می‌دهد.
اگر رگ‌ها تنگ شود، خون به مغز نیز نمی رسد و با بسته شدن این رگ ها و نرسیدن خون به مغز، سکته مغزی اتفاق می‌افتد.
حتی ممکن است رگ‌ها پاره شوند و خونریزی مغزی ایجاد شود. خونریزی مغزی، مرگ، اختلال در حرکت در اندام‌ها، بینایی و قدرت تکلم را موجب می‌شود. اگر در بینایی تاثیر بگذارد، سبب خونریزی چشم، تاری دید و کوری می‌شود.
فشار خون بالا به کلیه‌ها آسیب می‌رساند و سبب نارسایی کلیه می‌شود.
قهوه با کیک خوشمزه
نتیجه گیری:
رابطه قهوه و فشار خون، در صورتی مضر واقع می‌شود که مصرف قهوه به صورت موردی و گهگاه باشد. افرادی که به صورت مرتب از قهوه استفاده می‌کنند، قهوه برای آنها مفید است. حتی قهوه برای افرادی که دارای فشار خون هستند نیز مفید است، به شرطی که فشارخون آنها از قبل با استفاده از دارو و روش‌های غیردارویی کنترل شده باشد.
امید است با خواندن این مقاله متوجه رابطه قهوه و فشار خون شده باشید و تمامی نکات را برای حفظ سلامتی خودتان رعایت کنید. رعایت تعادل در انجام هر کاری، خوردن هر چیزی، سبب می‌شود که سلامتی شما از بین نرود و محفوظ بماند. اگر دچار مشکلات جدی هستید، حتما قبل از مصرف قهوه با دکترتان مشورت کنید. یادتان باشد که سلامتی یک نعمت است، اگر قدرش را ندانید آن را از دست می‌دهید و برای به دست آوردن مجدد آن خیلی به سختی می‌افتید، شاید اصلا برنگردد.
