معرفی درختان کمیاب در ایران

در هر نقطه ای از جهان گیاهان و درختان خاصی روییده اند که بومی آن منطقه هستند. اما با روش هایی می توان آنها را پرورش و افزایش داد. در ایران نیز درختانی هستند که قدمت چندین صد ساله و حتی هزار ساله دارند که تا کنون 2000 درخت کهن سال شناسایی شده که تعداد 1000 درخت قدمتی بین 300 تا 3000 سال دارند. این درختان فقط در منطقه ای خاص از کشور رشد می کنند. کهن سال ترین درختان ایران معمولا سرو و چنار می باشند. در زیر به برخی از کهنسالترین و مشهورترین درختان استانهای مختلف اشاره می شود.

درخت کمیاب در یزد:

قدیمی ترین موجود زنده ی دنیا در شهرستان مهریز در یزد قرار دارد که سروی با ارتفاع 30 و قطر 7 متر است که به گفته ی الکساندروف دانشمند روسی عمری بیش از 4500 سال و طبق گفته ی دانشمندان ژاپنی قدمتی نزدیک به 7000 سال دارد. سروی که به ابر کوه معروف است. این سرو در جوار جاده ترانزیت تهران و در میانه قدیمی محله منگاباد قرار گرفته است. سرو ابر کوه نهمین اثر طبیعی ثبت شده ی کشور است.

جهانگرد و تاجر ونیزی؛ مارکوپلو در کتابش از سرو ابر کوه یاد کرده است. این سرو کهن سال در اواسط فصل بهار اوج زیبایی و شکوفایی را دارد که می تواند با باروری و سر سبزی اش چشم ها را به خود جذب کند.

دومین سرو کهن سال یزد درختی است که به عقیده ی برخی زرتشت آنرا کاشته است به همین دلیل سرو زرتشت نامیده می شود. این درخت قدمتی چند هزار ساله داشته و به دلیل قرار گیری در جاده ی ابریشم و مسیر زیارتی مشهد همچنان گرامی شمرده شده و برخی از مراسمات مذهبی گرد این سرو برگزار می شود.

درخت ارس

سمنان:

درخت ارس در دیباج سمنان قدمتی 2500 ساله دارد که 12 متر ارتفاع و بیش از 2 متر قطر دارد. این درخت برای بومیان منطقه محلی برای گردهمایی ها برای پختن آش نذری است.

درخت گردوی 1300 ساله کمان رستم 15 متر ارتفاع دارد. این درخت به دلیل منشعب شدن شاخه هایش به شکل کمان، کمان رستم نامگذاری شده است. این درخت دومین درخت کهن سال سمنان است.

گیلان:

دیدن سرو هزرویل آرامش را به همراه دارد. سرو هرزویل برای مردم منطقه بسیار ارزشمند است، از این درخت ارزشمند در سفر نامه ناصر خسرو قبادیانی نیز یاد شده است. با ارتفاعی 30 متر و قطری 4 متر که عمری 3000 ساله دارد. این درخت در روستای هرزویل شهرستان رودبار گیلان قرار دارد که گونه ای بسیار کمیاب بوده و به ندرت بتوان نمونه ای از آن یافت.

خراسان شمالی:

کهن سال ترین درخت ارس درختی با یک تنه که از ارتفاع 3 متری به سه تنه تقسیم شده می باشد. این درخت سه تنه دارای 2700 تا 3000 سن است. محل قرار گیری این درخت منطقه سرانی در نوار مرزی شهرستان شیروان با ترکمنستان است.

ریشه های هوایی زیبای سرو با گل های رنگارنگ

خراسان جنوبی:

سرو خمره ای فورگ از کهن ترین و کمیاب ترین درختان سرو خمره ای است که عمرش حدود 1200 تا 1300 سال تخمین زده می شود. ارتفاع این درخت حدود دو متر است. این درخت در استان خراسان جنوبی در شهرستان درمیان در روستای فورگ واقع شده است. نکته ی جذاب این پدیده اینجاست که در استان خراسان جنوبی بیش از 100 درخت بالای 1000 سال وجود دارند که به دلیل علاقه مردم به طبیعت بکر استان این درختان همچنان نفس می کشند.

خراسان رضوی:

در نزدیکی روستای مایان از توابع طرقبه شاندیز و در ارتفاعات بینالود شمالی، درخت ارس تخته مایان قرار دارد که دارای قدمت حدود 2000 سال و ارتفاع 8 متر می باشد؛ این درخت نیز در فهرست آثار میراث فرهنگی خراسان رضوی ثبت شده است.

ایلام:

مجموعه ی با ارزش درختی استان ایلام در بخش چوار و در روستای بان سرو هستند که این مجموعه سرو های 3300 ساله در روی تپه ای در روستا روییده اند. این مجموعه سروها از 18 اصله نهال سرو زربین تشکیل شده است که با توجه و رسیدگی به آن منطقه می توان آن تپه را به یک مکان گردشگری تبدیل کرد.

باغ زیتون 2000 ساله که در کنار قبرستانی به جا مانده از دوران ساسانی و یا اشکانی قرار گرفته است. این باغ زیتون در ارتفاعات شای ماران در بخش چوار از زیتون های بومی منطقه هستند که آب و هوای مناسب گرم و خشک سبب پا بر جا ماندن آنها شده است. قطر این درختان بیش از 5/2 متر و ارتفاع آنها بیش از 3 متر هستند که در طول سال ها خشک و دوباره زنده شده اند.

درخت سرو بسیار کهنسال

اصفهان:

در نطنز چنار 1700 تا 2000 ساله ای در مقابل مسجد جامع نطنز پا برجاست. این چنار با ریشه زایی و پا جوش کردن خود 20 چنار دیگر را نیز در کنار خود رویانیده است.

فارس:

سرو کلانی آسمان خراشی است که با ارتفاع 55 متر در جنگل دشت برم کازرون سر به فلک کشیده است. برخی قدمت این درخت را بیش از هزار سال و برخی دیگر 700 و برخی منابع هم 500 سال می دانند.

آذربایجان شرقی:

درخت چنار میدان (سبزه میدان) در اسکو با 1200 سال قدمت در یک میدان در میانه خیابان شهر از درختان کهن سال این استان می باشد.

همدان:

در شهر تویسرکان از توابع استان همدان، درخت چناری در حیاط مسجد محله باغوار وجود دارد که ارتفاع و قطر آن به ترتیب 25 و 15 متر می باشد. این درخت چنارکه قدمت آن را بیش از 2000 سال تخمین می زنند؛ از قدیم الایام بین اهالی بسیار مورد احترام و مهم بوده تا حدی که اهالی به آن قسم می خورند.

سرو سبز و بلند

کردستان:

در روستای بیان دره واقع در شهرستان بانه درخت بلوطی به ارتفاع 13 و قطر 7 متری وجود دارد. کارشناسان عمر این درخت کهنسال را در حدود 1500 سال تخمین می زنند.

البرز:

درخت سرو واقع در گوهر دشت کرج قدمتی در حدود 1300 سال دارد. این درخت که تا سال 1365 سبز بود و به تدریج شروع به خشک شدن کرد؛ در سال 1380 در فهرست آثار کرج ثبت شد. نکته جالب در مورد این درخت وجود برخی روایات قدیمی مبتنی بر پیدا کردن گنج در پای این درخت می باشد که باعث نام گذاری آن به گوهر دشت شده است.

استان مرکزی:

در روستای داین از توابع استان مرکزی درخت چناری با قدمت 1150 سال وجود دارد که در فهرست میراث ملی ثبت شده است. درخت چنار داین ارتفاع و قطری به ترتیب 20 و 9 متری دارد که هنوز هم با وجود برخی آسیبهای وارده به آن، قسمت تاج آن تا حدودی سلامت و شادابی خود را حفظ کرده است.