پیت ماس از بقایای نوعی خزه و جلبک است که به خزه تورب و خزه پوده زار معروفند و طی فرایندی فرآوری شده و توسط برخی کشور ها همچون هلند، آلمان، استونی، لیتونی جمع آوری و سپس بسته بندی می شود. پیت ماس می تواند 20 برابر وزن خود آب جذب کند. این نوع خاک به دلیل جذب بالایی که دارد سبب نگهداری کود ها در خاک و جذب آن شده و از آبشویی خاک جلوگیری می کند. خاک پیت ماس به دلیل تهیه شدن از تجزیه گیاهان سرشار از مواد غذایی ضروری برای رشد گیاه است که عمده ترین آن فسفر، پتاسیم و نیتروژن می باشد. می توان از پیت ماس به عنوان نوعی مکمل و کود نیز استفاده کرد.
بهبود و اصلاح وضعیت خاک:
از پیت ماس برای اسیدی کردن خاک های قلیایی نیز استفاده می شود. خاک های قلیایی دسترسی ریشه به عناصر غذایی را کاهش می دهند و چون پیت ماس PH خنثی دارد برای غنی کردن خاک از آن استفاده می کنند. می توان با ترکیب کردن حداقل 15 سانتی متر از قسمت رویی خاک PH خاک را در طول اولین فصل رشد کاهش داده و تا دو سال به PH مناسب رساند.
به دلیل بالا بودن قدرت جذب این خاک در زمستان با یخ کردن و در بهار با آب شدن یخ خاک مرطوب شده و در تابستان خشک می شود که این امر موجب حفظ مواد آلی موجود در خاک می گردد. همچنین این عملکرد پیت ماس باعث صرفه جویی در مصرف آب می شود که با جذب آب بالا می تواند آب مورد نیاز گیاه را به تدریج در اختیار گیاه قرار دهد.
باغبانان از پیت ماس به عنوان تهویه کننده و اصلاح کننده ی خاک نیز استفاده می کنند، چرا که اضافه کردن پیت ماس به خاک های سنگین به دلیل بافت سبکی که این خاک دارد موجب سبک شدن خاک و افزایش قدرت زهکشی آن شده و از سفت و فشرده شدن بستر خاک جلوگیری می کند. پیت ماس همچنین می تواند برای کارکرد معکوس نیز مورد استفاده قرار گیرد. به این ترتیب که می توان با اضافه کردن آن به خاک های سست بستر مناسب گیاه را فراهم آورده و خاک را به درجه ی مناسب فشردگی رساند. افزودن پیت ماس به خاک های رسی و متراکم خاک را نرم و سست کرده و هوای مورد نیاز برای رشد ریشه و زنده ماندن گیاه را فراهم می کند.
همچنین افزودن پیت ماس به خاک مزارع به دلیل حفظ رطوبت و بهبود ساختمان خاک، تا حد زیادی سبب جلوگیری از فرسایش خاک می شود.
انواع پیت ماس:
خاک پیت ماس انواع مختلفی دارد که بسته به میزان وجود مواد آلی در آن رنگ ها و بافت آنها متفاوت است. رنگ های سفید، سیاه، قهوه ای از انواع موجود در بازار هستند. این خاک در نوع، اندازه دانه ها و بافت نیز متفاوت است که انواع مختلف آن برای مصارف متفاوت کاربرد دارد. برای مثال: سایز دانه ریز و متوسط برای استفاده در کاکتوس مناسب است. (پیت ماس سفید در واقع نوعی پیت ماس است که به رنگ قهوه ای روشن است).
از خاک پیت ماس می توان برای کاشت هر گیاهی با هر مصرفی یعنی باغبانی، گلخانه ای، پرورش گل و گیاه با ترکیبات خاکی متفاوت استفاده کرد. معمولا برای اغلب گل ها و گیاهان پیت ماس را با خاک پرلیت و خاک کوکوپیت مخلوط می کنند.
انواع گیاهان مناسب رشد در خاک پیت ماس:
کاشت بن سای
کاشت کاملیاس
کاشت کاج مطبق
کاشت سبزیجات
کاشت انواع ساکولنت
کاشت بنفشه ی آفریقایی
کاشت و پرورش قارچ
کاشت چمن
بذر گیاهان آپارتمانی و بذر انواع گونه های کاکتوس و نگهداری از آنها برای کاشت
بستر مناسب برای انواع محصولات گلخانه ای همچون خیار و گوجه
شما می توانید برای کاشت درخت از ترکیب دو قسمتی خاک و یک قسمتی پیت ماس استفاده کنید.
در کاشت انواع چمن از ترکیب یک قسمتی پیت ماس و سه قسمتی خاک استفاده می شود که پس از اضافه کردن کود روی آنرا با پیت ماس می پوشانند.
برای تولید قارچ نیز از ترکیب یک قسمت خاک پیت ماس و چهار قسمت کمپوست استفاده می کنند.
از خاک پیت ماس برای کشت گیاهان حساس به شوری نیز استفاده می شود.
نکات قابل احتیاط:
خاک پیت ماس به دلیل رطوبت بالایی که دارد موجبات بیماری های قارچی را فراهم آورده و می تواند مکان خوبی برای رشد بذر علف های هرز باشد. همچنین از دیگر مشکلات این خاک که می تواند روی دهد وجود تخم حشرات است. اما اگر که قبل از کاشت خاک را ضد عفونی کرده باشید جایی برای نگرانی وجود نخواهد داشت. شما می توانید برای ضد عفونی کردن خاک پیت ماس از سم حشره کش و قارچ کش استفاده کنید. یادتان باشد بذر برخی از گیاهان حساس به حشرات است همچون انواع ساکولنت و انواع کاکتوس ها.
خاک پیت ماس در کنار فواید فروانی که برای رشد انواع مختلف گیاهان دارد مضراتی را نیز در پی دارد که شاید برخی از آنها قابل جبران در زندگی انسان نباشد که این زیان ها نه تنها زندگی نسل امروز را به خطر می اندازد بلکه برای زندگی نسل های آینده نیز می تواند معضلاتی ایجاد کند. چنانچه در قسمت های قبلی ذکر شد پیت ماس از نوعی خزه و جلبک تهیه و فرآوری می شود که برداشت بی رویه جلبک از این منبع، به عمیق تر شدن باتلاق تورب منجر گردیده به طوریکه در هر سال کمتر از یک میلی متر این باتلاق عمیق تر شده است. تشکیل خزه تورب هزاران سال طول می کشد. به همین دلیل می توان آن را در لیست منابع تجدید ناپذیر قرار داد. همچنین فرایند طولانی برداشت از پیت ماس مقدار حجم فراوانی از کربن را وارد اتمسفر کرده و این باتلاق ها تا مدت های طولانی پس از معدنکاری به آزاد کردن کربن ادامه می دهند. به این منظور برداشت پیت ماس باید تابع قوانینی باشد و تنها دو صدم درصد از پیت ماس مجوز برداشت داشته باشد.
لازم به ذکر است که به طور معمول پیت ماس به صورت لیتری اندازه گیری و خرید و فروش می شود. هر لیتر پیت ماس شامل 340 گرم پیت ماس است. بهتر است از خریداری پیت ماس مخلوط شده با مواد دیگر خودداری کنید.