منداب یا کک کوج گیاهی خوراکی و یک ساله بومی مناطق مدیترانه ای وخاورمیانه است. این گیاه مانند گندم سرما دوست و بلند روز است و دارای انواع پاییزه و بهاره است. برگ های منداب دارای پهنکی بخش شده به چند بریدگی عمیق و نامنظم است و گل های درشت به رنگ سفید مایل به زرد یا مایل به صورتی با شبکه ای از خط های ریز به رنگ بنفش دارد.
منداب یا شلغم روغنی ظاهری شبیه به ترب و شلغم دارد و اگر برگهایش را در بین انگشت فشار دهید بوی نامطبوعی دارد . گل و دانه ها و برگ های منداب همگی قابل استفاده هستند. طعم تند و تیز برگ های آن برای سالاد و سایر غذاهای سرد مناسب است.
این گیاه در ایران در بلوچستان و نواحی اطراف دریای خزر یافت می‌شود و در برخی کشتزارهای کرمانشاه، آذربایجان، اهواز، بوشهر، تهران، یزد و جندق نیز می‌روید. شما می توانید به راحتی با تهیه بذر مرغوب منداب در خانه یا باغچه خود اقدام به کاشت این گیاه پرخاصیت کنید. برای این منظور می توانید بذر آن را به صورت مستقیم در درگلدان بکارید و هم در سینی نشا بکارید سپس به زمین اصلی منتقل کنید.
آب و هوای مناسب برای کاشت منداب:
زمان کاشت منداب در مناطق دارای آّب و هوای نیمه گرمسیری، در اواخر زمستان تا اوایل بهار، است. دمای مناسب برای رشد این گیاه بین 20 تا 30 درجه سانتی گراد است. برای رشد به آفتاب کامل نیاز دارد.
منداب در خاک
خاک مناسب برای کاشت منداب:
منداب برای رشد به خاک شنی و ماسه ای با زهکشی مناسبی نیازمند است.
کود مناسب منداب:
برای داشتن عملکرد بهتر باید از کود های مغذی و حاوی مواد آلی استفاده کرد همچنین کودهای اوره دار به رشد بهتر منداب کمک می کنند. دقت کنید تا نیتروژن خاک زیاد نشود زیرا برگ ها شکننده می شوند.
میزان بذر مورد نیاز منداب:
در هر متر مربع زمین زراعی 100 بذر منداب مورد نیاز است.
فاصله بذر منداب:
فاصله کاشت بذر منداب بین 7 تا 10 سانتیمتر است.
گیاه منداب
مراحل کاشت بذر منداب:
حال که با عوامل کلیدی و مهم در فرایند کاشت منداب اشنا شدید میتوانید اقدام به کاشت منداب کنید.
- مکانی که برای پرورش منداب انتخاب می کنید باید دمایی در حدود 20 الی 30 درجه سانتیگراد داشته باشد.
- گلدان یا سینی نشایی که را می خواهید برای کاشت بذر انتخاب کنید به خوبی با آب بشویید تا بیماری از این راه منتقل نشود. همچنین می توانید بذرهای منداب را ضدعفونی کنید.
- گلدان را از خاک خوب و حاصلخیر و غنی از کمپوست پرکنید. حجم خاک باید سه چهارم گلدان را پر کند. برای بازدهی بالاتر بهتر است خاک را دو هفته از کاشت، شخم بزنید.
- با یک بیلچه روی خاک یک شیار ایجاد کنید. عمق این شیار باید 1 سانتی متر باشد. اگر عمیق تر باشد بذر زیر خاک له می شود و نمی تواند جوانه بزند. اگر کمتر باشد ممکن است به راحتی با باد جا به جا شود یا خوراک پرندگان شود.
- حال بذر های منداب را درون شیار قرار داده و با همان بیلچه به آرامی سطح شیار را با خاک بپوشانید.
- اگر در سینی نشا می کارید در هر خانه، دو بذر بکارید. انتقال نشاء زمانی انجام می‌شود که به اندازه کافی رشد کرد و قوی شد. به یاد داشته باشید که بعد از انتقال حتما زمین را آبیاری کنید.
- سپس سطح خاک را ابیاری کنید. بهتر است این کار را با یک اسپری آب انجام دهید فقط در حدی که سطح خاک نمناک شود.
- سطح خاک را هر روز بررسی کنید تا مرطوب باشد. منداب به آبیاری کم یا متوسط نیاز دارد و این بدان معنی است که هر 6 روز یکبار به شرط داشتن خاک سبک باید آن را آبیاری کنید. آبیاری بیش از حد گیاه منداب را از بین می برد.
زمان برداشت حدود 3 تا 6 هفته بعد از کاشت است زمانی که برگها جوان هستند، برگها و جوانه های تازه برداشت می‌شوند. در زمان برداشت تعدادی از برگهای قدیمی برای تولید برگها و جوانه های جدید نگه داشته می‌شود. اگر در زمان برداشت خیلی عمیق و از انتها برداشت شود گیاه از بین می‌رود. قبل از گلدهی می‌توان 2 تا 3 بار برداشت انجام داد.
