راهنمای کاشت و پرورش درخت آووکادو
درخت آووکادو یکی از گیاهان جذاب و سودمند برای پرورش در مناطق گرم جنوبی ایالات متحده و کشورهای گرمسیری است. این درختان همیشه سبز میوه دار می توانند تا ۱۸ متر ارتفاع رشد کنند و علاوه بر تولید میوه خوش طعم، به علت برگ های پرپشت سبز و براق خود، ظاهری تزئینی و دلنشین به فضای باغ می بخشند. البته اگر هدف شما برداشت میوه باشد، باید بدانید که این گیاه تنها در شرایط گرم و با فضای کافی نتیجه مطلوبی می دهد. توجه داشته باشید که همه بخش های این درخت از جمله میوه، برای بسیاری از حیوانات سمی است.
مشخصات کلی درخت آووکادو
درخت آووکادو با نام علمی Persea americana از خانوادهٔ Lauraceae است و یکی از شناخته شده ترین درختان مناطق گرمسیری به شمار می رود. این گیاه همیشه سبز بوده و علاوه بر کاربرد خوراکی میوه، ارزش تزئینی بالایی نیز دارد.
نوع گیاه، درخت است و در بلوغ می تواند تا ۱۸ متر ارتفاع و ۹ متر گستردگی تاج داشته باشد. رشد آن در محیط های دارای نور فراوان بیشترین کیفیت را دارد؛ به طور کلی، آووکادو به آفتاب کامل یا نیم سایه نیازمند است تا به رشد و باردهی مطلوب برسد.
خاک مناسب برای این درخت باید لومی و شنی باشد و از زهکشی مطلوب برخوردار باشد تا از پوسیدگی ریشه جلوگیری شود. اسیدیته خاک بین ۵ تا ۷ یعنی دامنه ای اسیدی تا خنثی برای آن ایده آل است، زیرا در خاک های بیش از حد قلیایی دچار کمبود عناصر ریزمغذی می شود.
زمان گل دهی آووکادو معمولاً در زمستان، بهار و تابستان است و گل های آن با رنگ های زرد یا سبز مایل به زرد ظاهر می شوند. خاستگاه طبیعی این درخت مناطق آمریکای شمالی و مرکزی بوده و امروزه در آسیا نیز گسترش یافته است.
نکته مهم در نگهداری آووکادو توجه به سمی بودن آن برای حیوانات خانگی است. تمام بخش های گیاه از جمله برگ ها، پوست و حتی هستهٔ میوه، در صورت مصرف توسط حیوانات خانگی خطرناک و سمی محسوب می شوند.
درخت اووکادو
نحوه کاشت درخت آووکادو
بهترین زمان کاشت آووکادو فصل بهار است تا قبل از رسیدن سرمای زمستان به خوبی در خاک جا بیفتد. محلی آفتابی با خاک سبک و قابل زهکشی انتخاب کنید. در صورت سنگینی خاک، آن را با ماسه یا مواد زهکش اصلاح نمایید. چون نهال های جوان در برابر بادهای شدید آسیب پذیرند، بهتر است مکان کم باد یا دارای حصار طبیعی انتخاب شود. فاصله درخت تا دیوار یا ساختمان باید حداقل ۳ متر باشد. ریشه های این گیاه بسیار حساس اند، پس هنگام کاشت مراقب باشید خاک اطراف ریشه زیاد جابه جا نشود. گودالی عریض تر از حجم ریشه ولی با عمق برابر با گوی ریشه حفر کنید.
نکته: درختانی که از بذر آووکادو رشد می کنند، میوه شان مشابه میوه درخت مادر نیست.
مراقبت از درخت آووکادو
درخت آووکادو یکی از ارزشمندترین گیاهان میوه دار مناطق گرمسیری است که هم جلوه ای زیبا به محیط می بخشد و هم میوه ای سرشار از مواد مغذی و چربی های سودمند تولید می کند. پرورش موفق این درخت در گرو شناخت دقیق نیازهای زیستی آن است؛ زیرا آووکادو در برابر تغییرات ناگهانی دما، خشکی یا کمبود نور بسیار حساس است. برای دستیابی به رشد پایدار و باردهی مناسب، باید شرایط محیطی از جمله نور، آب، خاک و دما را به درستی تنظیم کرد. در ادامه اصول علمی و عملی مراقبت از درخت آووکادو، از میزان نور تا شیوه آبیاری و کنترل دمای محیط، به صورت مرحله به مرحله شرح داده می شود.
نور
آووکادو عاشق نور مستقیم خورشید است. روزانه حداقل ۸ ساعت نور مستقیم برای رشد و باردهی خوب نیاز دارد. در نیم سایه نیز رشد می کند، اما میزان میوه دهی کاهش می یابد.
آبیاری
این درخت به آبیاری عمیق و با فاصله نیاز دارد. هر بار پس از نیمه خشک شدن خاک آبیاری کنید. در تابستان، آب دهی باید بیشتر شود. درختان بالغ هفته ای حدود ۵ سانتی متر آب نیاز دارند. سطح خاک را با مالچ طبیعی بپوشانید تا رطوبت حفظ شود، اما مالچ را حداقل ۱۵ سانتی متر از تنه دور نگه دارید.
خاک
خاک باید غنی، لومی و دارای زهکشی بالا باشد. pH مناسب بین ۵ تا ۷ است. آووکادو در خاک های قلیایی به سرعت دچار کمبود مواد ریزمغذی می شود.
دما و رطوبت
آووکادو در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می کند؛ دمای مناسب بین ۱۰ تا ۳۰ درجه سانتی گراد است. سرمای طولانی زیر صفر برای گیاه خطرناک است، اما سرمای کوتاه مدت را تحمل می کند. در مناطق سرد می توانید آن را در گلدان و فضای داخلی گرم پرورش دهید.
حفاظت از نهال های جوان: در سرمای ناگهانی، تنه را با پارچه مخصوص ضد سرما یا پلاستیک محافظ بپوشانید و اطراف ریشه را مالچ ضخیم بریزید تا گرما حفظ شود.
کوددهی
از اواخر زمستان تا پاییز، بسته به نوع کود انتخابی، گیاه را تغذیه کنید. کودهای مخصوص درختان آووکادو یا مرکبات بهترین انتخاب هستند.
گرده افشانی
گل های آووکادو دارای بخش نر و ماده اند اما در زمان های متفاوت باز می شوند، پس خودگرده افشانی چندان مؤثر نیست. درختان آووکادو به دو نوع A و B تقسیم می شوند که باز شدن گل ها در ساعات مختلف روز امکان گرده افشانی متقابل را فراهم می کند. برای برداشت فراوان، کاشت هر دو نوع کنار هم توصیه می شود.
میوه آووکادو
پرورش آووکادو ازبذر
رشد آووکادو ازبذر، کاری سرگرم کننده است، هرچند درخت حاصل معمولاً میوه ای متفاوت دارد. مراحل:
- با چاقو چند سوراخ دور هسته ایجاد کنید.
- داخل سوراخ ها خلال دندان فرو کنید تا پایه نگهدارنده شود.
- ته ضخیم هسته را درون آب قرار دهید، حدود یک سوم آن باید در آب باشد.
- ظرف را در جای آفتاب گیر بگذارید و هر روز آب را عوض کنید.
- پس از چند هفته، ریشه و جوانه ظاهر می شوند.
- زمانی که برگ ها نمایان شدند، هسته را به خاک سبک و زهکش دار منتقل کنید.
انواع درخت آووکادو
درختان آووکادو از سه گروه اصلی منشأ می گیرند: مکزیکی، گواتمالایی و هند غربی.
- هَس (Hass): نوع A، دارای پوست ضخیم و ناهموار، با طعم غنی و خامه ای؛ معروف ترین نوع بازار.
- فورتِه (Fuerte): نوع B با پوست نازک تر و شکل بیضی بزرگ، مناسب مناطق خنک تر.
- پینکرِتون (Pinkerton): نوع A با اندازه کوچک تر، باردهی زیاد و طعم مشابه Hass؛ نیازمند درخت نوع B برای باردهی بالا.
برداشت آووکادو
درخت بالغ در فضای باز می تواند تا ۲۰۰ عدد میوه در هر فصل بدهد. درختان نهالی طی ۳ تا ۴ سال بار می دهند؛ در حالی که آووکادوی رشد یافته از هسته ممکن است تا ۱۳ سال طول بکشد. میوه ها روی درخت نمی رسند؛ زمانی که به اندازهٔ کامل رسیدند، بچینید و در دمای اتاق نگه دارید تا نرم و رسیده شوند.
نکته برداشت: همه میوه ها را هم زمان نچینید تا مدت برداشت طولانی تر و میوه ها تازه تر مصرف شوند.
برش آووکادو
کاشت آووکادو در گلدان
رشد در گلدان موجب محدود شدن اندازه درخت می شود، اما راه حل مناسبی برای فضاهای کوچک یا مناطق سرد است. نهال های جوان یا ارقام کوتاه قد بهترین انتخاب اند. هنگام سرما می توانید گلدان را به داخل منتقل کنید.
هرس
در نهال حاصل از بذر، زمانی که گیاه به ۱۵ سانتی متر رسید، نوک برگ های بالایی را قطع کنید؛ در ۳۰ سانتی متر دوباره ۱۵ سانتی متر را کوتاه نمایید. در درختان بالغ، هرس سبک در هر فصل مجاز است، ولی هرس سنگین را در اوایل بهار انجام دهید تا نور و هوا در سراسر تاج پخش شود. بیش از یک سوم طول شاخه را نبُرید.
تکثیر
تکثیر درخت آووکادو معمولاً از طریق قلمه، پیوند و خوابانیدن شاخه انجام می شود.
- قلمه: شاخه تازه ۵–۶ سانتی متری را با زاویه ۴۵ درجه ببُرید، انتهای آن را زخمی کرده، در هورمون ریشه زا فرو کنید و در خاک مرطوب بکارید.
- پیوند: بخش پوست درخت میزبان را بردارید، قلمه را طوری قرار دهید که بخش زاینده (کامبیوم) دو گیاه تماس داشته باشند، سپس با نوار پیوند بپوشانید تا بخش ها یکی شوند.
- خوابانیدن هوایی: دو برش دایره ای روی شاخه ایجاد و پوست را جدا کنید، سپس اطراف آن را با خاک یا کمپوست مرطوب بپوشانید و پس از ریشه دهی، شاخه را جدا و بکارید.
زمستان گذرانی
در مناطق گرم نیازی به مراقبت خاص نیست، ولی در فصل های سرد، تنه را با گونی یا پارچه ضخیم بپوشانید و خاک اطراف آن را زیاد کنید تا ریشه گرم بماند. در لبه های سرد اقلیمی، بهترین گزینه پرورش در گلدان و انتقال به مکان محافظت شده است.
برگهای درخت آووکادو
آفات و بیماری ها
آفت های رایج شامل کرم ها، کنه ها، لاروها، تریپس و حشره خای ها هستند. بیماری هایی چون پوسیدگی ریشه، پوسیدگی میوه، آفتاب سوختگی و شانکر تنه ممکن است رخ دهند. مشاهده نشانه های اولیه باید بلافاصله با هرس یا سم پاشی درمانی پیگیری شود.
نتیجه گیری
در مجموع، پرورش درخت آووکادو ترکیبی از زیبایی طبیعی و بهره وری غذایی است. این گیاه با برگ های همیشه سبز و میوه ای سرشار از مواد مغذی، هم ارزش تزئینی دارد و هم فواید اقتصادی. موفقیت در نگهداری آن وابسته به فراهم سازی شرایطی پایدار و متعادل است؛ نور مستقیم خورشید، خاک سبک و غنی با زهکشی مناسب، آبیاری منظم اما عمیق و محافظت از سرما از اصول اساسی به شمار می روند. رعایت این نکات، به همراه شناخت دقیق از انواع ارقام، نیازهای تغذیه ای و روش های گرده افشانی، زمینه ساز برداشت میوه های سالم و فراوان خواهد بود. در نهایت، آووکادو گیاهی است که با کمی دقت و علاقه، می تواند سال ها شور و نشاط و رنگ سبز زندگی را به خانه یا باغ شما هدیه کند.
سوالات متداول
-
آیا آووکادو گیاه سختی برای نگهداری است؟
در مناطق گرم نگهداری آن آسان است، گرچه باردهی سال ها زمان می برد.
-
آیا نیاز به دو درخت برای باردهی هست؟
اکثراً بله؛ نوع A و B کنار هم بهترین عملکرد را دارند. درخت هَس به تنهایی هم بار می دهد ولی باردهی دو برابر می شود اگر دو درخت باشند.
-
عمر درخت آووکادو چقدر است؟
درخت سالم می تواند صدها سال زنده بماند؛ برخی نمونه ها تا ۴۰۰ سال عمر داشته اند.
-
آیا آووکادو در گلدان میوه می دهد؟
در صورت انتخاب رقم کوتاه قد پیوندی مثل Wurtz (یا Little Cado) ممکن است مقدار کمی میوه دهد.