بذر کنجد قهوه ای

کنجد قهوه ای از قدیمی ترین گیاهان زراعی روغنی جهان است که با بذر تکثیر می شود و عمر آن یک سال زراعی است. خواستگاه و رستنگاه اولیه کنجد کشور هندوستان است و از آنجا به سراسر جهان منتقل شده است. در ایران کشت آن از زمان های بسیار دور رواج داشته است و زمانی از صادرات مهم کشور به شمار می رفته است. کنجد قهوه ای در مناطق گرمسیری کشور مانند استان های خوزستان، سیستان و بلوچستان، جیرفت و فارس متداول بوده است. کنجد به احتمال قریب به یقین از قدیمی ترین دانه های روغنی است که بشر آن را شناخته و مورد استفاده قرارداده است. کنجد صدها گونه مختلف دارد که از نظر اندازه، شکل، رنگ گل ها و رنگ بذر با هم تفاوت دارند. روغن کنجد برای طبخ مواد خوراکی مختلف در صنایع غذایی و همچنین در تهیه عطر به عنوان حلال در صنایع داروسازی، آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد. در ایران مصرف اصلی دانه کنجد برای تهیه حلوا شکری، ارده و شیرینی پزی و پخت نان می باشد. کنجاله یا تفاله کنجد حدود 40 درصد پروتئین دارد که حاوی اسید آمینه میتونین، کلسیم و فسفر می باشد.

مشخصات ظاهری کنجد قهوه ای:

کنجد قهوه ای با بذر تکثیر شده و به صورت بوته ای رشد می کند. کنجد دارای ریشه ای قوی است که بطور مستقیم حدود 1 متر در خاک فرو می رود و ریشه های فرعی از ریشه اصلی منشعب شده و در لایه هی سطحی خاک گسترده می شوند. ساقه کنجد به صورت راست و ایستا رشد کرده و ارتفاع آن بنابر شرایط اقلیمی بین 50 تا 200 سانتیمتر در نوسان است. قسمت تحتانی ساقه کنجد معمولا مربع شکل و گاه مستطیلی و پهن و دارای شیارهای عمودی می باشد که ممکن است کرک دار یا بدون کرک باشد. برگ های کنجد به رنگ سبز تیره، کدر و اغلب کرکدار هستند و معمولا در قسمت پایینی گیاه پهن با حاشیه دندانه دار و برگ های میانی گیاه نوک تیز و گاهی کمی دندانه دار و برگ های فوقانی آن باریک تر و نوک تیز می باشند. سر برگ های بوته کنجد گاهی صاف و گاهی چین خورده، چسبناک و تا حدودی کرک دار هستند که با یک دمبرگ نسبتا بلند به ساقه متصل می باشند. گل های این گیاه از کنار برگ ها روی قسمت بالایی ساقه و شاخه ها می رویند‌ گل های این گیاه به صورت منفرد رویش دارند اما تا 8 عدد گل در هر گل آذین هم دیده شده است.

رنگ گل های کنجد سفید یا صورتی بسیار کمرنگ می باشد. گل های کنجد به صورت نرو ماده شکفته می شوند که معمولا عمل گرده افشانی و لقاح به وسیله حشرات انجام می شود. میوه کنجد به صورت کپسولی با مقطع مستطیل شکل و شیاردار می باشد. کپسول معمولا 3 تا 8 سانتیمتر طول داشته و قطر آن بین 5 تا 20 میلیمتر در نوسان بوده و تعداد حفره های آن از 4 تا 12 عدد متغیر است. در هر کپسول معمولا حدود 80 دانه وجود دارد. دانه کنجد غالبا کوچک، بیضی شکل، صاف، پهن و تخم مرغی شکل است.

شرایط کاشت کنجد قهوه ای:

زمان مناسب برای کاشت کنجد قهوه ای فروردین ماه و اردیبهشت همزمان با پایان سرمای بهاری می باشد. برای کاشت ابتدا بذر مناسب کنجد تهیه می شود و در مرحله بعد زمین محل کاشت مشخص شده شخم زده شده و آماده می گردد و کود و مواد آلی برای تقویت خاک به آن اضافه می شود. پس از آن بذر کنجد به صورت دستپاش بر روی خاک پاشیده می شود و روی بذر ها با لایه نازکی از خاک نرم و غنی به قطر 20 تا 50 میلیمتر پوشانده می شود. در نهایت بستر خاک محل کاشت به صورت بارانی آبیاری می شود. باید توجه داشت که برای تسریع در رشد و جوانه زدن بذر باید بستر خاک محل کاشت تا زمان جوانه زدن مرطوب نگاه داشته شود.

معمولا بین 7 تا 14 روز گیاه جوانه زده و شروع به رشد می کند. اگر تراکم محل کاشت بالا باشد بهتر است به صورت متناوب با حذف جوانه های ضعیف و ناقص فاصله بین جوانه ها به 30 تا 40 سانتیمتر برسد تا گیاه فضای کافی برای رشد داشته باشد. مصرف آب این گیاه در حد متوسط است که باید در یک دوره زمانی مشخص بطور مرتب آبیاری شود. دمای مناسب برای رشد این گیاه بین 20 تا 30 درجه سانتیگراد کفایت می کند. محل کاشت این گیاه باید در معرض تابش نور مستقیم خورشید باشد تا رشد گیاه دچار اختلال نشود. کنجد جز گیاهان زود بازده است و معمولا بین 3 تا 4 ماه بعد از کاشت به ثمر می رسد.

خواص و مزایای کنجد قهوه ای:

کنجد قهوه ای برای چاق شدن و تقویت نیروی جنسی موثر است. برای رفع قولنج کنجد را آسیاب کرده و با سرکه مخلوط کنید و به مقدار نصف وزن کنجد ، مغز بادام پوست کنده را به آن اضافه کنید. سپس آنها را پودر کنید و هر روز به مقدار یک قاشق سوپ خوری از آن بخورید. کنجد گرفتگی صدا را از بین می برد. نرم کننده معده و روده است. کره کنجد که در کانادا به نام تاهیتی معروف است و شبیه ارده می باش، غذای خوبی برای رشد بچه هاست. برگ کنجد را اگر به سر بمالید، باعث رشد و سیاهی موی سر می شود.

ارده نرم کننده معده و روده هاست. کنجد فشار خون بالا را کاهش می دهد و ضد رماتیسم است. برای رفع ناراحتی کیسه صفرا مفید می باشد. دم کرده برگ کنجد، اسهال خونی را برطرف می کند. روغن کنجد برای رفع تنگی نفس، سرفه خشک و زخم ریه مفید است و سوزش ادرار را رفع می کند و می توان از آن به جای روغن زیتون در سالاد استفاده کنید.

چگونگی کاشت گیاهان دارویی

نور مناسب: آفتاب کامل	خاک مناسب: خاک با زهکشی مناسب	دمای مناسب: بین 15 تا 45 درجه	آبیاری مناسب: متوسط
فاصله کاشت: 10-20 سانتیمتر	دوره زندگی: یک ساله	دوره بلوغ: 82 روزه	ارتفاع گیاه: 30-60 سانتیمتر