بارهنگ گیاهی است که با بذر تکثیر می شود عمر این گیاه یک تا چند ساله است. بارهنگ در متون و کتاب های تب سنتی با نام ذنب الفار که لسان الحمل (زبان گوسفندی) خوانده می شود. بارهنگ که احتمالا نام هندی آن است شناخته می شود. دانه بارهنگ دارای چربی، صمغ، لیزات و ترکیبات گلوکزیدی می باشد. گیاه بارهنگ تقریبا در تمام نقاط ایران و در منطقه وسیعی از دو قاره اروپا وآسیا و همچنین شمال افریقا و آمریکای شمالی می روید.
بطور کلی می توان گفت که این گیاه بیشتر جنگل های سبز و مرطوب، کنار چشمه ها و رودخانه ها را برای رویش می پسندد. تخم بارهنگ حدود 10 درصد مواد روغنی دارد. روغن بارهنگ زرد رنگ است و بویی متبوع و طعمی شیرین دارد. بطور کلی بر اساس طب سنتی طبع بارهنگ سرد و خشک است و همه بخش های گیاه بارهنگ شامل برگ ها و ریشه و دانه آن مصارف دارویی دارد. اما برگ و ریشه آن را بیشتر بصورت استعمال خارجی و تخم بارهنگ را بیشتر برای مصارف داخلی بدن استفاده می کنند.
مشخصات ظاهری بارهنگ:
بارهنگ به صورت بذر کاشته می شود بذرهای این گیاه کوچک، بیضی شکل و تلخ مزه می باشد و بصورت بوته رشد می کند. پهنک برگ گیاه شبیه به زبان گوسفند است 3 تا7 رگبرگ طولی مشخص دارد و گل آذین آن به صورت خوشه ای باریک و کشیده است و در انتهای پا یک بلند و بدون انشعاب خود قرار دارد. بارهنگ گیاهی است پایا، ظاهراً بی کرک یا کمی کرک پوش که بن و ریشه ای کوتاه دارد.
ساقه این گیاه به طول 10 تا 70 سانتیمتر، به صورت ایستاده یا خیزان، فاقد شیار، مساوی یا کمی بلندتر از برگهای آن است. برگ های آن تماماً طوقه ای، تخم مرغی شکل و پهن با 3 تا 9 رگبرگ قوی و برجسته، کامل یا در حاشیه سینوسی، بی کرک یا کرک پوش، دارای دمبرگ نسبتاً بلند هست.
گلها نیز سبز متمایل به قهوهای، کوچک مجتمع در خوشه های دراز استوانه ای هستند. موسم گلدهی گیاه اردیبهشت تا شهریور ماه است. دانه های این گیاه تیره رنگ، کوچک و تخم مرغی شکل و در میوه ای پوستینه که به صورت کپسول تخم مرغی شکل بوده و دارای 2 خانه و محتوی 4 تا8 دانه است قرار دارند. لازم به ذکر هست که دانه های این گیاه معمولا از اواسط فصل بهار به بعد قابل جمعآوری می باشد.
مراحل کاشت گیاه بارهنگ:
زمان مناسب برای کاشت گیاه بارهنگ فصل بهار می باشد. معمولا بعد از تهیه بذر مناسب زمین محل کاشت مشخص می شود. ابتدا شخم زده شده و آماده می گردد بعد از آن به خاک بستر محل کاشت کود حیوانی و مواد مغزی اضافه می شود و بذر گیاه را بر روی خاک به صورت دست پاش ریخته و با لایه نازکی از خاک نرم و مناسب روی بذر ها پوشیده می شود.
عمق کاشت بذر بین 5 تا 10 میلیمتر برای جوانه زدن گیاه مناسب است و در پایان با آبپاش بصورت بارانی بستر خاک محل کاشت بذر آبیاری می شود و به طبع برای تسریع در کار، بستر خاک محل کاشت بذر تا زمان جوانه زدن باید مرطوب نگاه داشته شود و معمولا بین 7 تا 14 روز گیاه جوانه می زند و شروع به رشد میکند. که در این مرحله به صورت متناوب جوانه های ناقص و معیوب حذف می شوند تا فاصله بین آن هابه 10 تا 30 سانتیمتر برسد و گیاه فضای کافی برای رشد داشته باشد.
معمولا دمای لازم برای رشد گیاه بارهنگ بین 15 تا 25 درجه سانتیگراد کفایت می کند. مصرف آب این گیاه در حد میانه و متوسط است که در یک دوره زمانی مشخص باید به صورت منظم آبیاری بشود.
خواص و مزایای بارهنگ:
بارهنگ به همراه قدومه و به دانه مخلوطی درست می کنند که به عنوان نرم کننده سینه و برطرف کننده صرفه و خارش گلو مصرف می شود. خواص درمانی ریشه، برگ و دانه این گیاه اثر نرم کننده دارد و از آن ها به عنوان تصفیه کننده خون، آرام کننده ناراحتی ها، آسم مرطوب، اسهال ساده و ورم مخاط دهان استفاده می شود. جوشانده دانه بارهنگ در رفع بیماری های التهابی کلیه و مثانه موثر است. اگر برگ های تازه بارهنگ به مدت چند ساعت درآب جوشانده بشود سپس آن برگ ها بر روی زخم های باز قرارداده شود. نتنها زخم ها را ضد عفونی می کند بلکه سرعت بهبود را هم افزایش می دهد. از این گیاه برای ناراحتی های تنفسی هم استفاده می شود و یکی از گیاهان لعاب دار و دارای ماده سافورین است.
نور مناسب: آفتاب کامل | خاک مناسب: خاکهای شنی و لومه | دمای مناسب: بین 5 تا 35 درجه | آبیاری مناسب: متوسط |
فاصله کاشت: 30 سانتیمتر | دوره زندگی: یک ساله | دوره بلوغ: 100 روزه | ارتفاع گیاه: 10-30 سانتیمتر |
نقد و بررسیها
Clear filtersهنوز بررسیای ثبت نشده است.