گیاه سپر فارسی یا Persian shield نام گیاهی زیبا و کمیاب است که به دلیل داشتن شاخ و برگ‌هایی متالیک و به رنگ رنگین کمان طرفداران بسیاری دارد. این گیاه زیبا می‌تواند در طول سال گل تولید کند و منظره زیبایی را برای منزل و باغچه شما ایجاد کند. قصد داریم در این مقاله پس از معرفی و بیان ویژگی‌های گیاه سپر فارسی، شرایط نگهداری و پرورش این گیاه را مورد بررسی قرار دهیم، پس تا پایان همراه ما باشید.
معرفی گیاه سپر فارسی
گیاه سپر فارسی با نام علمی STROBILANTHES DYERIANUS گیاهی از خانواده آکانتاسه است. این گیاه همیشه سبز به صورت درختچه‌ای یک یا چند ساله رشد می‌کند. بومی مناطق گرمسیری آسیا و ماداگاسکار است اما در ایالات جنوبی آمریکا و برزیل بسیار مورد کشت قرار می‌گیرد. این گیاه زیبا قابلیت کشت در گلدان، گلخانه، باغچه و باغ‌های مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری را دارد و از آن می‌توان به عنوانی گیاهی جهت مرزبندی فضاهای سبز استفاده کرد.
در اواخر بهار تا اوایل تابستان گل‌های زیبایی به رنگ بنفش کمرنگ و به شکل قیف، ۵ لوبی و با سنبله‌های کوتاه تولید می‌کند که در نهایت به میوه تبدیل می‌شوند. این گیاه دارای برگ‌های بزرگی با بافت راه راه و رنگارنگ با رنگ‌های سبز تیره، نقره‌ای، ارغوانی، صورتی و بنفش است که حاشیه آن‌ها دندانه‌های کوچکی وجود دارد.
طول این برگ‌ها بین 10 تا 18 سانتی‌متر بوده و به صورت مخالف کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. ریشه این گیاه بسیار نرم و طویل است. گیاه سپر فارسی می‌تواند تا ارتفاع 60 الی 120 سانتی‌متر رشد کند و میزان پراکندگی آن در محیط به حدود 90 تا 120 سانتی‌متر می‌رسد.
گیاه سپر فارسی با برگ های آبی بنفش
روش‌های تکثیر گیاه سپر فارسی
از دو روش کاشت بذری و قلمه ساقه قابل تکثیر است. اما کاشت بذری این گیاه تاحدودی ناموفق است و توصیه می‌شود این روش را برای تکثیر این گیاه به کار نبرید. روش بهتر برای کشت تکثیر با استفاده از قلمه ساقه است. به این منظور باید در زمان تعویض گلدان و در ابتدای فصل رشد یعنی در فصل بهار و تابستان قلمه‌ها را با استفاده از تیغ یا چاقویی تیز و استریل شده از گیاه جدا کنید. قلمه‌ها را با طولی حدود ۱۰ الی ۱۲ سانتی‌متر برش دهید.
سپس قلمه را در هورمون ریشه زایی قرار دهید و سپس آن را در خاک مناسب و جوانه زنی بکارید و آبیاری کنید و آن را در مکانی نیمه سایه، گرم و مرطوب قرار دهید تا به مرور زمان ریشه بزند و رشد کند. دمای مناسب برای جوانه‌زدن برگ‌ها دمایی بین ۱۲ تا ۱۸ درجه سانتی‌گراد است. پس از گذشت دو تا پنج هفته قلمه‌ها ریشه‌دار می‌شوند. ظهور جوانه جدید نشانه موفقیت آمیز بودن عمل قلمه زنی است.
پرورش گیاه سپر فارسی
این گیاه زیبا برای رشد مطلوب به شرایط خیلی خاص و ویژه‌ای نیاز ندارد و بیشتر باید به هرس کردن و زیبایی آن توجه کنید. اما عواملی همچون آبیاری مناسب، خاک و کود غنی، نور و دمای مطلوب، بستر کشت مناسب و … در رشد مطلوب این گیاه تاثیر به‌سزایی دارند. هر یک از این شرایط را در ادامه مورد بررسی قرار می‌دهیم.
آبیاری
آبیاری این گیاه با سایر گیاهان تفاوت‌هایی دارد. به طوری که این گیاه برای رشد بهتر به خاک مرطوب نیاز دارد و توصیه می‌شود برخلاف سایر گیاهان اجازه ندهید خاک بین دو آبیاری متوالی خشک شود و آبیاری آن را قبل از خشک شدن خاک انجام دهید. البته باید توجه داشته باشید که آبیاری بیش از حد ممکن است به این گیاه آسیب بزند در نتیجه آن را به صورت مرتب و متوسط آبیاری کنید.
برگ گیاه سپر فارسی
خاک
مناسب‌ترین خاک برای رشد گیاه سپر فارسی خاک شنی و ماسه‌ای است که غنی از مواد آلی باشد. اما خاک غنی با پایه پیت که از زهکشی مناسبی برخودار باشد نیز برای رشد مطلوب این گیاه کفایت می‌کند. گیاهی استوایی محسوب می‌شود لذا به طور طبیعی به خاکی غنی نیاز دارد که بتواند رطوبت را به خوبی در خود نگه دارد. خاکی با مخلوط کمپوست، ورمی‌کولیت و پیت‌ماس با سطح PH ۵.۵ تا ۷.۵ برای رشد این گیاه مناسب است.
توجه کنید که خاک باید دارای زهشکی مناسبی باشد و آب اضافی در آن باقی نماند برای زهشکی بهتر کف گلدان را سوراخ کنید و از آبیاری بیش از حد گیاه بپرهیزید، آب اضافی در خاک باعث پوسیدگی ریشه‌های گیاه می‌شود.
نور
برای رشد بهتر به مکانی با شرایط نوری آفتابی و یا نیمه سایه نیاز دارد. ممکن است با توجه مکانی که در آن زندگی می‌کنید مقدار نوری که به گیاه می‌رسد متغییر باشد به همین دلیل باید آن را مدام زیر نظر بگیرید. در صورتی که مشاهده کردید برگ‌های این گیاه مقداری بی‌رنگ شده‌اند باید آن را به محیطیبا سایه بیشتر و یا نور ضعیف‌تر منتقل کنید.
اگر این گیاه را به صورت آپارتمانی نگهداری می‌کنید میتوانید از نور مصنوعی نیز استفاده کنید. همچنین میتوانید گیاه را نزدیک پنجره‌ای که نور خورشید از آن به گیاه بتابد قرار دهید و آن را هر چند مدت یک بار بچرخانید تا به همه قسمت‌های آن نور بتابد و گیاه رشد خوبی داشته باشد.
دما
مناسب‌ترین دما برای رشد مطلوب این گیاه دمایی بین 21 تا 28 درجه سانتی‌گراد است. از آنجا که این گیاه در برابر سرما مقاوم نیست در نتیجه باید آن را در محیطی با دمای بالاتر از ۱۸ درجه سانتی‌گراد پرورش دهید زیرا دمای پایین‌تر از این به گیاه آسیب می‌رساند. در صورتی که در مناطق سردسیر زندگی می‌کنید در فصل زمستان، گیاه را به گلخانه و یا داخل منزل در جایی گرم منتقل کنید.
برگ های گیاه سپر فارسی در تابستان
کود دهی
گیاه سپر فارسی را میتوانید در طول فصل رشد کوددهی کنید. کود مناسب برای این گیاه کودهای مایع ضعیفی هستند که دارای تمامی عناصر مورد نیاز گیاه باشند. بهترین کار کوددهی سالیانه گیاه در دو نوبت است اما میتوانید در بیشتر فصل‌های سال کوددهی را دو هفته یک بار انجام دهید. استفاده از کود NPK باید به مقدار نصف میزانی باشد که روی بسته‌بندی آن ذکر شده است. این گیاه برای رشد بهتر و پیدایش ریشه‌های جدید و سالم به نیتروژن نیاز دارد. کودهای حاوی نیتروژن باعث ایجاد رنگ‌های زیبای برگ‌های این گیاه می‌شوند.
در هنگام شروع فصل سرما یعنی پاییز کوددهی را به یک بار در ماه کاهش دهید و در زمستان کوددهی را کامل قطع کنید. اما با شروع فصل بهار مجددا کوددهی را آغاز نمایید.
تعویض گلدان و هرس کردن گیاه سپر فارسی
رشد نسبتا سریعی دارد و به صورت بوته‌ای چوبی و چند ساله رشد می‌کند. همانطور که گفته شد این گیاه قابلیت رشد در باغچه و گلدان را دارد. در صورتی که این گیاه را در گلدان کاشته‌اید و قصد دارید آن را درون خانه نگه دارید باید به صورت مداوم آن را هرس و مرتب کنید و اندازه آن را تا حدی که شلخته نشود کنترل نمایید. همچنین باید گلدان این گیاه را در زمان جوانی و هنگامی که به اندازه کافی رشد کنند به صورت سالیانه تعویض کنید. اما بعد از طی شدن زمان جوانی گیاه گلدان یک سال در میان تعویض کنید.
توصیه می‌شود در زمان تعویض گلدان ریشه‌های گیاه را نیز هرس کنید تا اندازه گیاه برای نگهداری در منزل کنترل شود و گیاه رشد زیادی نداشته باشد، برای این کار بهتر است از شخصی باتجربه کمک بگیرید یا در این مورد مطالعه کنید. در صورت رشد بی‌رویه، دراز شدن و بدفرم شدن گیاه آن را به خوبی هرس کنید و از ساقه‌های مناسب آن قلمه تهیه کنید.
جهت تعویض گلدان، گلدانی با یک سایز بزرگ‌تر از گلدان قبلی تهیه کنید. سپس به آرامی چندین ضربه با کف دست به کف و دیواره‌های گلدان وارد کنید. بعد از این کار گیاه را به آرامی از داخل گلدان حارج کرده و به گلدان جدید منتقل کنید.
گیاه سپر فارسی بنفش
آفات و بیماری‌های گیاه سپر فارسی
اگر گیاه سپر فارسی تحت رطوبت و دمای مناسب نگهداری شود دچار بیماری خاصی نمی‌شود اما در شرایط نامطلوب نیز مانند سایر گیاهان در معرض بیماری‌های گیاهی قرار می‌گیرد. تعدادی از بیماری‌ها و آفاتی که می‌توانند به این گیاه آسیب برسانند عبارت اند از:
- پوسیدگی ریشه
- کنه‌‌های عنکبوتی
- شته‌ها
- شپشک‌ها
- کپک پودری
- سایر مشکلات قارچی برگ‌ها
یکی دیگر از آفاتی که ممکن است به این گیاه حمله کند کنه قرمز است، این آفات به صورت نقاط زرد رنگی روی برگ‌ها قابل رویت هستند. این آفت با مکیدن شیره گیاه باعث آسیب و از بین رفتن آن می‌شود. توصیه می‌شود به صورت مداوم خاک، برگ‌ها، ساقه و ریشه گیاه را چک کنید تا در صورت مشاهده هر گونه آفت و بیماری بتوانید به موقع اقدام به از بین بردن آن کنید.
جمع بندی
گیاه سپر فارسی گیاهی همیشه سبز، پرشاخ و برگ، خوش رنگ و زیبا است که در مناطق گرم رشد مطلوبی دارد و برای پرورش در آپارتمان و خانه مناسب است. این گیاه برای رشد مطلوب به شرایطی نیاز دارد که سعی کردیم در این مقاله به بررسی این شرایط و همچنین آفات و بیماری‌هایی که این گیاه را تهدید می‌کنند، بپردازیم. امیدواریم از مطالب فوق نهایت استفاده را برده باشید و گیاه سپر فارسی خود را به خوبی نگهداری و تکثیر کند.
