بذر باریجه

باریجه نوعی گیاه چند ساله علفی است که با بذر تکثیر می شود. این گیاه از  خانواده چتریان است و خواستگاه آن مناطقی از مدیترانه تا آسیای مرکزی می باشد. در ایران، بیشتر در استان سمنان این گیاه کشت و بهره برداری می شود  و در نوع اشکی تا 5 درصد و در نوع عسلی تا 30 درصد اسانس دارد. باریجه گیاهی مونوکارپیک است. یعنی تنها یک بار گل می دهد اما بازدهی اسانس آن بالاست. از قدیم الایام این گیاه مصرف دارویی داشته است. مصریان از صمغ این گیاه برای بخار دادن استفاده می کردند. صمغ بدست آمده از این گیاه دارای طعمی تلخ، زرد رنگ و به نسبت معطر می باشد. نکته جالب در مورد صمغ این گیاه این است که هیچ چسبی در دنیا توانایی چسباندن دو قطعه الماس را مثل صمغ گیاه باریجه ندارد و به همین دلیل کشور فرانسه بزرگترین خریدار باریجه ایران است. نام های دیگر این گیاه عبارتند از بارزده، قاسی و قاصنی که در کتابها و متون قدیمی که به کرات تکرار شده است. باریجه در صنایع داروسازی، عطرسازی، صنعتی، بهداشتی و آرایشی هم کاربرد دارد.

مشخصات ظاهری باریجه

این گیاه با بذر تکثیر می شود و بیشتر در مناطق خشک کشت می شود و در آن مناطق رشد خوبی دارد. باریجه دارای ساقه ای باریک و بزرگ و در عین حال تو خالی است که درون آن شیره سفید رنگی وجود دارد، که در اثر ضربه یا خراش این شیره از ساقه گیاه خارج شده و در مجاورت هوا سفت شده و به رنگ قهوه ای یا قرمز تغییر رنگ می دهد. این شیره همان صمغ معرف باریجه است.

برگ های این گیاه رشته رشته و سوزنی شکل می باشد، که دارای بریدگی و پوشیده از کرک می باشد. در انتهای برگ ها غلافی بزرگ وجود دارد که دور ساقه را می پوشاند و دارای گل های زرد رنگ و چتری شکلی می باشد.

شایان ذکر هست که از تمام اندام های گیاه بوی تند و خاصی به مشام می رسد و ریشه آن در زمین مانند چغندر قند و به رنگ قهوه ای مایل به سیاه است. میوه این گیاه از نوع نیام است. گیاه  در شرایط مناسب آب و هوایی می تواند در نهایت رشد ارتفاعش به حدود 2 تا 4 متر برسد.

مراحل کاشت باریجه

زمان مناسب برای کاشت گیاه باریجه فصل پاییز است و هر زمانی و فصل بهار و تابستان برای کاشت این گیاه مناسب نیست چون بذر این گیاه برای جوانه زدن نیاز به یک دوره وقفه و استراحت در فصل سرما دارد و بعد از گذران سرما شروع به جوانه زدن می کند و به غیر این روال جوانه نمی زند.

پس برای کاشت این گیاه در فصل پاییز ابتدا بذر مناسب تهیه می شود و بعد از مشخص شدن محل کاشت زمین شخم زده می شود و آماده می گردد و بذر به صورت دست پاش بر روی زمین پاشیده می شود و روی آن با لایه ای از خاک نرم به ارتفاع 50 تا 70 میلیمتر پوشانده می گردد.

در فصل پاییز بعد از کاشت نیاز به آبیاری ندارد تا فصل بهار، ولی اگر در بهار کاشته شود باید بعد از کاشت آبیاری شود. این گیاه بعد از وقفه پاییز و زمستان با آغاز بهار شروع به جوانه زدن و رشد کردن می کند. بعداز جوانه زدن باید نسبت به حذف گیاهان ضعیف و ناقص اقدام شود تا فاصله بین بوته ها به حدود 30 تا 60 سانتیمتر برسد تا گیاه فضای مناسب برای رشد و بالندگی داشته باشد. گیاه باریجه دمای 5- تا 10- درجه را می تواند تحمل کند ولی دمای مناسب برای رشد این گیاه بین 16 تا 21 درجه سانتیگراد کفایت می کند.

این گیاه از نظر آب گیاه کم مصرفی است و در حد برطرف کردن نیازهای آن کفایت می کند. ولی این گیاه برای رشد به نور کامل خورشید نیاز دارد و محل کاشت آن بایستی در معرض نور خورشید باشد.

خواص و مزایای باریجه

این گیاه علاوه برای اینکه برای عفونت های ریه و آسم از آن استفاده می شود برای بیماری های عصبی، ضعف معده، کبد و طحال نیز مفید است. کاربرد اصلی این گیاه را می توان در صنایع غذایی به عنوان طعم و عطر دهنده معرفی کرد و خواص درمانی آن شامل اثرات نیرو بخش، ضد تشنج و ترمیم کننده زخم های سطحی می باشد. همچنین اثراتی مثل افزایش شیر مادران شیرده، ضد عفونی کننده، مقوی رحم و ملین را می توان نام برد. امروزه باریجه به عنوان طعم دهنده در محصولات غذایی  مانند نوشابه های غیر الکلی و فرآورده های گوشتی و یا معطر کننده ها مصرف می شود. همچنین دامداران محلب معتقدند که مصرف بوته باریجه به عنوان علوفه می تواند شیر چرندگان مثل گاو و گوسفند را افزایش دهد. باریجه در تهیه عطر و ادوکلن مصرف فراوانی در کشورهای مختلف جهان دارد. و در تهیه نوعی چسب مخصوص الماس هم استفاده می شود.

کاشت گیاهان دارویی

نور مناسب: آفتاب کامل	خاک مناسب: خاکهای شنی و لومه	دمای مناسب: بین 5 تا 35 درجه	آبیاری مناسب: متوسط
فاصله کاشت: 30 تا 60 سانتیمتر	دوره زندگی: چند ساله	دوره بلوغ: 110 روزه	ارتفاع گیاه: 100-400 سانتیمتر