بذر پنیرباد (سومنیفرا)

گیاه پنیرباد (Withania somnifera)، که با نام علمی Withania coagulans نیز شناخته می شود، یک گیاه علفی و بوته ای پایا است که ارتفاع آن حداکثر به 50 سانتی متر می رسد. این گیاه در مناطق مختلفی از جهان از جمله ایران (به ویژه در نواحی جنوبی مانند فارس، هرمزگان، کرمان و سیستان و بلوچستان)، شمال آفریقا و نواحی مدیترانه یافت می شود. بومیان منطقه بلوچستان از دیرباز از این گیاه برای تهیه پنیر محلی استفاده می کردند، از این رو به آن “پنیرباد” می گویند. از نظر ترکیبات شیمیایی، پنیرباد حاوی ویتانوزیدها است که شامل موادی با 28 کربن و تعداد زیادی اکسیژن هستند. این مواد خصوصیات استروئیدها را دارند و بیش از چهل ویتانوزید در این گیاه شناسایی شده است. همچنین، ریشه این گیاه حاوی نیکوتین و گروه پیرولیدین است، در حالی که برگ آن حاوی اسیدهای فنلی و گلوکزیدهای فلاونولی است. پنیرباد دارای خواص دارویی فراوانی است و در طب سنتی برای درمان شکم درد، کمر درد، اسهال، رفع گرمی بدن و کمک به هضم غذا استفاده می شود. علاوه بر این، تحقیقات نشان داده است که پنیرباد می تواند خواص ضد پیری، ضد ویروسی، ضد سرطان و ضد استرس داشته باشد.

مشخصات ظاهری پنیرباد

برای شناخت بهتر گیاه پنیرباد، در زیر به مشخصات ظاهری این گیاه اشاره می کنیم:

شکل و اندازه: پنیرباد به شکل بوته با شاخه های سخت و کرک های خاکستری است. ارتفاع آن معمولاً بین 30 تا 90 سانتی متر است، اما می تواند تا 1/5 متر نیز برسد. شاخه های آن منشعب، سفید رنگ و پوشیده از کرک های انبوه خاکستری یا زرد است.

برگ و میوه: برگ های پنیرباد مستطیلی با حاشیه صاف و پوشیده از کرک هستند. میوه های آن کروی، صاف و زرد رنگ با قطر 10 تا 15 میلی متر هستند و در سطح خارجی شان کرک های فلسی دارند. پس از خشک شدن، رنگ میوه به سیاه تغییر می کند.

فصل کاشت و شرایط کاشت بذر پنیرباد

بهترین زمان برای کاشت بذر پنیرباد فصل بهار است.

برای کاشت، ابتدا بذرها را به مدت 24 ساعت در آب ولرم خیس کنید. سپس، آن ها را در خاک باغچه یا گلدان در عمق یک سانتی متری بکارید. بذرها معمولاً بین 5 تا 15 روز جوانه می زنند. شرایط کاشت:

• خاک: پنیرباد در خاک های لومی-ماسه ای با PH متمایل به قلیایی (7.5 تا 7.8) بهترین رشد را دارد.
• نور: این گیاه به نور متوسط نیاز دارد و آفتاب کامل را ترجیح می دهد.
• آبیاری: پنیرباد به رطوبت کمی نیاز دارد و به خشکی مقاوم است. خاک باید قبل از جوانه زنی همواره مرطوب نگه داشته شود، اما از غرقابی شدن آن خودداری کنید.
• دما: دمای مطلوب برای جوانه زنی بذر پنیرباد 25 درجه سانتی گراد است.

پنیرباد گیاهی مقاوم به کم آبی است و می تواند در نواحی با میزان بارش سالیانه 150 میلی متر نیز رشد کند. این گیاه در حاشیه آبراهه های فصلی، کنار جاده ها و مناطق صخره ای با شیب های تند نیز می روید.

کاشت گیاهان دارویی

نور مناسب: آفتاب کامل	خاک مناسب: زهکشی دار، شنی	دمای مناسب: معتدل	آبیاری مناسب: متوسط
فاصله کاشت: 50 سانتیمتر	دوره زندگی: چند ساله	دوره بلوغ: 6 ماه	ارتفاع گیاه: 120 سانتیمتر