ریحان، گیاهی است که به سادگی پرورش می یابد و وعده های غذایی ما را بی‌نظیر می کند! ریحان تازه نه تنها طعم بهتری نسبت به نوع خشک شده آن دارد، بلکه در واقع طعم آن به کلی متفاوت است، گویی که این، همان نیست. در این مقاله نحوه کاشت و برداشت ریحان به تفصیل بیان شده است.
کاشت بذر ریحان:
در اولین قسمت از این مطلب به چگونگی کاشت بذر زیحان می پردازیم.
1- نوعی ریحان را که می خواهید پرورش دهید انتخاب کنید:
ریحان انواع مختلفی دارد که هر یک از آنها طعم و بوی بی نظیر و منحصر به فردی دارند. درباره انواع مختلف ریحان تحقیق کرده و یک یا چند مورد را که مورد علاقه شما هستند، انتخاب کنید. سپس دانه‌ها را سفارش دهید، و یا از فروشگاه های مخصوص باغبانی، تهیه نمایید. در ادامه، چند نوع ریحان آورده شده است:
- ریحان دارچینی (Cinnamon basil)، بوی ادویه دارچین شیرین دارد و همچنین گل هایی غیرمعمول و زیبا و معطر دارد.
- ریحان لیمویی، حاوی سیترال است، که یک ترکیب معطر موجود در مرکبات است و بوی بسیار لیمویی دارد.
- ریحان بنفش اغلب برای تزئین غذا استفاده می شود و رایحه و گل های آن بسیار دلنشین است.
- ریحان های چند ساله‌ای وجود دارند که تا چندین سال، زنده مانده و رشد می کنند، مانند ریحان آبی آفریقایی (که رگه های موجود روی برگ های آن آبی رنگ است) و ریحان تایلندی. انواع دیگر ریحان ها نیز هستند که یک ساله اند و باید سال به سال دوباره کاشته شوند.
- کاشت و پرورش ریحان زمینی و ریحان یونانی بسیار دشوار است، اما بوته های بسیار کوچکی تشکیل می دهند که بسیار مقاوم می باشند.
نوعی ریحان را که می خواهید پرورش دهید انتخاب کنید
2- داخل خانه بکارید:
چهار تا شش هفته قبل از پایان آخرین سرمای تابستان، بذرها را داخل فضای خانه، بکارید. ریحان برای اینکه بتواند به خوبی رشد و پرورش یابد، به هوای گرم و آفتاب نیاز دارد. بنابراین کاشت بذرها در محیط داخلی خانه، اغلب آسان تر است، زیرا احتمال آسیب دیدن بذرها در سرما کمتر خواهد بود.
اگر در منطقه ای با آب و هوای گرم زندگی می کنید، می توانید کاشت بذرها را بیرون از خانه آغاز کنید. برای اینکه زمان دقیق آخرین یخبندان سال را متوجه شوید، بهتر است به نشریهء اطلاعات عمومی یا سالنامه ها مراجعه کرده و یا با سایر باغبانان منطقه خود مشورت نمایید.
داخل خانه بکارید
3- گلدانی مناسب برای بذرهای خود در نظر بگیرید:
گلدان های خود را با اندازه‌های مساوی از پرلیت، ورمیکولیت و پیت پر کنید. مخلوط را کمی فشار دهید تا هوای اضافی از میان خاک خارج شود. مخلوط را با آب مرطوب کنید تا آماده شود و بستری مناسب را برای جوانه زدن بذر ریحان فراهم آورد.
گلدانی مناسب برای بذرهای خود در نظر بگیرید
4- بذرها را بکارید:
داخل هر گلدان، یک تا دو دانه قرار دهید و روی آنها را با خاک بپوشانید سپس روی گلدان ها را با روکش پلاستیکی کاملاً شفاف بپوشانید تا مرطوب بمانند. سپس گلدان ها را کنار یک پنجره آفتابی بگذارید. دو بار در روز، پلاستیک را برداشته و خاک را آبیاری نمایید. مهم است که بعد از کاشت دانه های ریحان، محیط را برای آنها گرم نگه دارید. بهتر است برای گرم نگه داشتن آنها از یک هیتر یا چراغ سقفی استفاده کنید.
بذرها را بکارید
5- با بیرون آمدن جوانه ها از خاک، پلاستیک را بردارید:
با دیدن اولین جوانه های سبز و کوچک که از دل خاک بیرون آمدند، وقت آن رسیده است که پلاستیک را بردارید. آبیاری جوانه ها را دو بار در روز ادامه دهید و هرگز اجازه ندهید خاک خشک شود. وقتی جوانه‌ها کمی بزرگتر شدند و برگ‌های آنها بالغ و قوی شد، باید آنها را به یک گلدان بزرگتر، منتقل کنید.
با بیرون آمدن جوانه ها از خاک، پلاستیک را بردارید
مراقبت از ریحان:
در ادامه این مطلب به چگونگی مراقبت از ریحان های کاشته شده خود می پردازیم.
1- ریحان ها را منتقل کنید:
وقتی که جوانه ها دو برگی شدند، می توانید آن ها را به یک گلدان بزرگتر و یا به بیرون منتقل کرده و داخل زمین، بکارید. ریحان سرما را تحمل نمی کند؛ بنابراین در انتقال آن به بیرون عجله نکنید. بهتر است ریحان را در جایی قرار دهید که آفتاب خوبی داشته باشد و خاک آن، زهکشی اش مناسب باشد.
برای کاشت ریحان در باغ، حفره هایی با فاصله حداقل ۰.۳ متر از یکدیگر حفر کنید. ریشه ها را داخل این حفره‌ها قرار داده و اطراف پایه گیاه، خاک بریزید. برای خارج کردن هوای اضافی موجود در خاک، آن را کمی فشار دهید.
اگر می خواهید ریحان را در گلدان بکارید، مطمئن شوید که به اندازه‌ی کافی بزرگ باشد، تا بتواند تعداد گیاهانی که کاشته شده را به خوبی در خود جای دهد. ریحان ها باید به فاصله حداقل ۱ فوت (۰.۳ متر) از یکدیگر کاشته شوند، زیرا رشد آنها بسیار زیاد است.
ریحان ها را منتقل کنید
2- خاک را مرطوب نگه دارید اما آن را غرقاب نکنید:
ریحان در خاک زهکشی شده بهترین عملکرد را دارد و نباید در معرض آب راکد و تخلیه نشده قرار گیرد. ریحان بالغ را یک بار در روز، صبح‌ها آب دهید. در این حالت، آب فرصت زیادی برای جذب شدن در خاک و تبخیر شدن خواهد داشت. در غیر اینصورت، اگر عمل آبدهی شب ها انجام شود، آب روی خاک و گیاه نشسته و تبخیر نخواهد شد.
خاک را مرطوب نگه داریداما آن را غرقاب نکنید
3- گل های گیاه را جدا نمایید:
وقتی جوانه های گل را مشاهده کردید، آنها را بِکنید و دو جفت برگ ریحان را نیز از زیر آنها جدا کنید. شکوفه ها باعث ایجاد تغییرات هورمونی در گیاه شده و طعم برگها را بطور چشمگیری تغییر و کاهش می دهند و همچنین میزان برگ دهی گیاه را نیز کاهش می دهند. این اتفاق در ریحان، ساقه دهی (Bolting) نامیده می شود و در اغلب اوقات، به دلیل تابش بیش از حد نور خورشید، اتفاق می افتد. اگر گلها را به حال خود رها کنید، گیاه سست می شود و برگ ها به اندازه ی سابق، خوش طعم و خوشمزه نخواهند بود.
گلهای گیاه را جدا نمایید
4- مراقب آفات و کپک باشید:
گیاهان ریحان برای سوسک های ژاپنی جذاب هستند. بهترین راه برای کنترل این آفات، برداشتن آنها از روی گیاهان با دست است. اگر علائمی از وجود کپک را روی برگ های ریحان خود مشاهده کردید، گیاه ممکن است نور آفتاب کافی نداشته باشد و یا اینکه فاصله دو ریحان از هم بسیار کم باشد. گیاهان کوچکتر را بِکنید تا فضای بیشتری به گیاهان بزرگتر اختصاص داده شود.
مراقب آفات و کپک باشید
برداشت و مصرف ریحان:
در آخرین بخش از این مطلب به طرز صحیح برداشت و مصرف ریحان های کاشته شده خود می پردازیم.
1- ریحان های خود را برداشت و هرس کنید:
هنگامی که گیاه بالغ شد، دو جفت برگ بالای ساقه را جدا کنید. اگر خوب دقت کنید، در قاعده هر برگ، دو برگ کوچک و ظریف وجود دارد که اگر ساقه در حال رشد بین آنها قطع شود، به سمت خارج ساقه رشد می‌کنند. ساقه ی نزدیک آن برگ های ریز را ببرید، اما مطمئن شوید که به آنها آسیبی نمی رسد.
سرچینی ریحان، گیاه را به تولید ساقه ها و برگ های بیشتر و قوی تر تشویق می کند. این کار به رشد گیاهان کمک شایانی خواهد کرد. قسمت پایین ساقه را قطع نکنید؛ در غیر این صورت گیاه بلند و نی مانند می شود. ریحان ها باید پُر برگ باشند، بنابراین ساقه ها را از بالا قطع نمایید.
ریحانه های خود را برداشت و هرس کنید
2- از ریحان تازه لذت ببرید:
برگ ها را بشویید و از ریحان تازه با عطر و طعم بی نظیرش، لذت ببرید.
از ریحان تازه لذت ببرید
3- ریحان را در یخچال نگهداری کنید:
ریحان برداشتی، مطمئنا از مصرف روزانه شما بیشتر خواهد بود، لذا بهتر است آن را درون یخچال ذخیره سازی کنید. برگ ها را بشویید، خوب خشک کنید و در دستمال های کاغذی بپیچید. سپس آن ها را داخل ظروف نگهداری مواد غذایی با درپوش ضد هوا قرار دهید.
ریحان را در یخچال نگهداری کنید
4- ریحان را فریز کنید:
منجمد کردن برگ ها کار چندان عاقلانه ای نیست، اما اگر ابتدا آن را پوره کنید و یا با برگ ها یک سس پستوی خوشمزه درست کنید، می توانید ریحان خود را تا ماه‌ها در فریزر نگه دارید. ریحان را داخل مخلوط کن همراه با کمی آب، آبلیمو و یا روغن زیتون بریزید و پوره کنید تا یکدست شود. سپس آن را درون ظروف نگهداری مواد غذایی ریخته و تا زمانی که به آن احتیاج پیدا کنید، داخل فریزر قرار دهید.
ریحان را فریز کنید
